تأثیر جهت‌گیری‌های ارزشی - نگرشی بر ایده‌آل‌های فرزندآوری در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد جمعیت شناسی دانشگاه تهران

2 دانشیار گروه جمعیت‌شناسی، دانشگاه تهران

3 دانشیار گروه جمعیت شناسی، دانشگاه تهران

4 دانشجوی دکترای جمعیت شناسی دانشگاه تهران

چکیده

تعداد ایده‌آل فرزندان شاخص مهمی در بررسی تحولات آینده باروری است. مقاله حاضر به بررسی اثرگذاری متغیرهای ارزشی- نگرشی بر ایده‌آل‌های فرزندآوری 14906پاسخگوی بالای 15 سال ساکن در نقاط شهری و روستایی کشور می‌پردازد. این پژوهش از تحلیل ثانویه داده‌های پیمایش ملی ارزش‌ها و نگرشهای ایرانیان در سال 1394 استفاده کرده است. نتایج نشان می‌دهد که با وجود ایده‌آل دو فرزندی1/48 درصد، حدود 43 درصد نیز سه فرزندی و بیشتر را ایده‌آل فرزندآوری گزارش کرده‌اند. یافته‌ها نشان می‌دهد از میان متغیرهای ارزشی- نگرشی، برابری جنسیتی و دینداری بیشترین تاثیر را بر ایده‌آل فرزندآوری دارند، به گونه‌ای که با کنترل متغیرهای اقتصادی، اجتماعی و جمعیّتی، نگرش به برابری جنسیتی و دینداری تاثیر معناداری بر ترجیحات فرزندآوری افراد داشته‌اند. افراد با نگرش جنسیتی سنتی 13 درصد ایده‌آل‌های فرزندآوری بالاتری نسبت به افراد مدرن دارند، و افراد با  دینداری متوسط 10 درصد ایده‌آل‌های فرزندآوری کمتری نسبت به افراد با دینداری بالا دارند. نتایج نشان می‌دهد، با اینکه تمایل به رتبه‌های بالاتر از سه فرزند بیشتر است، اما تحقق تمایلات باروری خانوارها مستلزم اجرای سیاست‌ها و برنامه‌های حمایتی است تا فرزندآوری را تسهیل کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Impact of Value-Attitude Orientations on the Ideals of Childbearing in Iran

نویسندگان [English]

  • Mohammad Jalal Abbasi-Shavazi 1
  • Hossein Mahmoudian 2
  • Rasoul Sadeghi 3
  • Zahra Ghorbani 4
1 Professor, Department of Demography, University of Tehran
2 Associate Professor, Department of Demography, University of Tehran
3 Associate Professor, Department of Demography, University of Tehran
4 Ph.D. Student in Demography, University of Tehran
چکیده [English]

The ideal number of children is one of the important indicators in the study of future fertility change. This paper examines the impact of value-attitude variables on fertility preferences and ideals of 14906 samples of respondents over 15 years of age living in urban and rural areas of the country. using a secondary analysis of the National Survey of Values and Attitudes of Iranians collected in 2015. The findings indicate that where the ideal of two children among Iranians 48.1%, around 43% referred to the three children and more as the ideal of childbearing. The results of multivariate analysis show that even with the control of economic-social and demographic variables, value-attitude orientations such as attitude towards gender equality and religiosity have significant effect on the childbearing preferences of individuals. Individuals with a traditional gender perspective have 13 percent more ideals than modern ones, and individuals with moderate religiousness have 10 percent less ideals than those with a high religiosity. The results show that although the desire to more than three children, but the realization of family fertility preferences requires the implementation of policies and supportive programs to facilitate childbearing.

کلیدواژه‌ها [English]

  • childbearing ideal
  • religiosity
  • gender equity
  • life satisfaction
  • modern social networks

مراجع

-         اینگلهارت، رونالد (1373). تحول فرهنگی در جامعه پیشرفته صنعتی، (ترجمه مریم وتر)، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
-         حسینی، حاتم و محمدجلال عباسی شوازی (1388)."تغییرات اندیشه‌ای و تاثیر آن بر رفتار و ایده‌آل‌های باروری زنان کرد و ترک"، فصلنامه پژوهش زنان، 7 (2)، 84-55. 
-         خلج آبادی فراهانی، فریده و حسن سرایی (1391). "قصد تک فرزندی و تعیین کننده‌های آن در زنان و مردان دارای یک فرزند کمتر از 5 سال ساکن تهران"، نامه انجمن جمعیت شناسی ایران، 13، 148-118.
-         رازﻗﻲ ﻧﺼﺮآﺑﺎد، ﺣﺠﻴﻪ ﺑﻲ ﺑﻲ (1390). "اﻟﮕﻮﻫﺎ و ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮﻓﺎﺻﻠﻪ ازدواج ﺗﺎ اوﻟﻴﻦ ﺗﻮﻟﺪ در اﻳﺮان"، ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺎﻣﻪ دﻛﺘﺮی ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ، داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان: داﻧﺸﻜﺪه ﻋﻠﻮم اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ.
-         عنایت، حلیمه و لیلا پرنیان (1392). "مطالعه رابطه جهانی شدن فرهنگی و گرایش به فرزندآوری"، فصلنامه زن و جامعه، سال 4، شماره2، 109-136.
 
-         Aassve, A., M. Sironi & V. Bassi (2013). “Explaining Attitudes Towards Demographic Behaviour”, European Sociological Review, 29: 316–333.
-         Abbasi-Shavazi M.J, P. McDonald and M. Hosseini-Chavoshi (2003). “Changes in Family, Fertility Behavior and Attitudes in Iran”, Working Papers in Demography: 88, Canberra: ANU.
-         Abbasi-Shavazi, M.J, P.McDonald and M. Hosseini-Chavoshi Meimanat (2009). The Fertility Transition in Iran: Revolution and Reproduction, Springer.
-         Adsera, A (2011).“The Interplay of Employment Uncertainty and Education in Explaining Second Births in Europe”, Demographic Research, 25: 513-544.
-         Ajzen, I (1991). “The Theory of Planned Behavior”, Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50: 179-211.
-         Axinn, G.W and T.S Yabiku (2001). “Social Change, the Social Organization of Families, and Fertility Limitation”, American Journal of Sociology, 106(5): 1219-1261.
-         Bachrach, C.A and S.P Morgan (2011). “Further Reflections on the Theory of Planned Behavior and Fertility Research”, Vienna Yearbook of Population Research, 9: 71–74.
-         Balbo N, F.C Billari and M. Mills (2012). “Fertility in Advanced Societies: A Review of Research”, European Journal of Population, 29:1–38.
-         Billari F., D Philipov and M.R Testa (2009). “Attitudes, Norms and Perceived Behavioural Control: Explaining Fertility Intentions in Bulgaria”, European Journal of Population, 25 (4): 439-465.
-         Casterline B.J (2001). Diffusion Processes and Fertility Transition, Selected Perspective, Committee on Population, National Academy Press, Washington, D.C.
-         Chatters, L.M and R.J, Taylor (2005). “Religion and Families”, In Sourcebook of Family Theory and Research, edited by V.L Bengtson, A.A Acock, K.R Allen, P. Dilworth-Anderson and D.M Klein, 517–541. London: Sage.
-         Haideko, M and K. Matthijs (2016). “The impact of well-being on fertility intentions: an analysis based on the European social survey (2010)”, Ask Research and Methods, 25(1): 17-46.
-         Hakim, C (2003). “Preference Theory: A New Approach to Explaining Fertility Patterns”, Population and Development Review, 29, 349–374.
-         Heaton, T.B (2011). “Does Religion Influence Fertility in Developing Countries”, Population Research and Policy Review, 30 (3): 449–465.
-         Inglehart, R & W.E Baker (2000). “Modernization, cultural change, and the persistence of traditional values”, American Sociological Review, 65, 19–51.
-         Inglehart, R (1990). “Culture Shift in Advanced Industrial Society”, Princeton: Princeton University Press.
-         Johnson-Hanks, J, C.A. Bachrach, S.P. Morgan and H.P Kohler (2011). “Understanding family change and variation: toward a theory of conjuncturalaction”, Dordrecht; New York: Springer.
-         Kluckhohn, C (1962). ”Values and Value-Orientation in the Theory of Action”,  In T. Parsons & E.A. Shils (Eds.).”Toward a General Theory of Action”, (pp. 388–433). New York: Harper & Row.
-         Lappegard, T, M. Ronsen and K. Skrede (2011). “Fatherhood and Fertility”, Fathering, 9(1): 103–120.
-         Lesthaeghe, R (1983). “A Century of Demographic and Cultural Change in Western Europe”, Population and Development Review, 9, 411–436.
-         Lesthaeghe, R (2010). “The Unfolding Story of the Second Demographic Transition”, Population and Development Review, 36(2): 211-251.
-         Lindenberg, S (1990). “Home Socioeconomics: The Emergence of a General Model of Man in the Social Sciences”, Journal of Institutional and Theoretical Economics, 146, 727–748.
-         McDonald, P (2000). “Gender Equity in Theories of Fertility Transition”, Population and Development Review, 26 (3), 427-439.
-         McDonald, P (2013). “Societal Foundations for Explaining Fertility: Gender Equity”, Demographic Research, 28(34):981–994.
-         McNicoll, G (1992). “The Agenda of Population Studies: A Commentary and Complaint”, Population and Development Review, 18, 399–420.
-         Miettinen, A., S. Basten and A. Rotkirch (2011).”Gender Equality and Fertility Intentions Revisited”, Demographic Research, 24: 469–496.
-         Mills, M., L. Mencarini, M.L. Tanturrini and K. Begall (2008). “Gender Equity and Fertility Intentions in Italy and the Netherlands”, Demographic Research, 18 (1): 1-26.
-         Mills, M., R.R. Rindfuss, P. McDonald and E. Tevelde (2011). “Why do People Postpone Parenthood? Reasons and Social Policy Incentives”, Human Reproduction Update, 17: 848–860.
-         Morgan, S.P, S. Stash, K.O. Mason & H.L Smith (2002). “Muslim and non-Muslim differences in female autonomy and fertility: Evidence from four Asian countries”, Population and Development Review, 28, 515–538.
-         Parr, N (2010). “Satisfaction life an antecedent of fertility: partner+happiness= children?”, Demographic Research, 22: 635-662.
-         Perelli-Harriss, B (2006). “The influence of informal work and subjective well-being on childbearing in post-soviet Russia”, Population and Development Review, 32: 729-53.
-         Philipov, D and C. Berghammer (2007). “Religion and Fertility Ideals, Intentions and Behaviour: a Comparative Study of European Countries”, Vienna Yearbook of Population Research, 5: 271–305
-         Puur, A, S.Z. Livia, M. Oláh, I. Tazi-Preve and J. Dorbritz (2008). “Men’s Childbearing Desires and Views of the Male Role in Europe at the Dawn of the 21st Century”, Demographic Research, 19(56):1883–1912.
-         Rokeach, M (1970). “Beliefs, Attitudes, and Values”, San Francisco: Jossey Bass.
-         Rokeach, M (1973). “The Nature of Human Values”, New York: The Free Press.
-         Testa M.R, L. Cavalli and A. Rosina (2014). “The Effect of Couple Disagreement about Child-Timing Intensions: a Parity-Specific Approach”, Population and Development Review, 40 (1): 31-53.
-         Testa, M.R (2012). “Childbearing Preferences and Family Size in Europe: Evidence from the 2011 Eurobarometer survey”, European Demographic Research Paper, No.1, Vienna Institute of Demography of the Austrian Academy of Sciences.
-         Thornton A, G Binstock, K Yount, M.J Abbasi-Shavazi, D Ghimiri and Y Xie (2012),“International Fertility Change: New Data and Insights from the Developmental Idealism Framework”, Demography, 49(2):677-98.
-         Thornton A (2010). “International family change and continuity: the past and future from the developmental, Demography, 53(5): 21-50.
-         Westoff C.F and A. Bankole (1997). “Mass Media and Reproductive Behavior in Africa”, DHS Analytical Reports, No.2, Calverton, MD, USA: Macro International, Inc.
-         Westoff C.F and J. Higgins (2009). “Relationships Between Men´s Gender Attitudes and Fertility”, Demographic Research, 21 (3): 65–74.
نامه انجمن جمعیت شناسی ایران
دوره 13، شماره 26
بهمن 1397
صفحه 37-66

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 02 بهمن 1398
  • تاریخ پذیرش: 02 بهمن 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار