از سبک زندگی میانسالی تا موفقیت در سالمندی: مطالعه نمونه‌ای از سالمندان شهر تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه جمعیت‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

3 دانشجوی دکتری جمعیت‌شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

این مقاله با هدف شناخت  سالمندی موفق و سبک زندگی گذشته‌ی سالمندان مورد مطالعه انجام شده تا زمینه‌ی کمک به بهبود کیفیت زندگی جمعیت سالمندان را فراهم نماید. داده‌های تحقیق بر اساس پیمایش کمی با استفاده از پرسشنامه جمع‌آوری شده است. 341 نفر از سالمندان 60 سال به بالا که در مناطق 22 گانه شهر تهران ساکن بودند، جمعیت نمونه را تشکیل می‌دهند. نتایج نشان داد، پاسخگویانی که در سنین میانسالی (40 تا 60 سالگی)، سبک زندگی بهتر و سالم‌تری داشتند، دوران سالمندی خود را در کل و به لحاظ فیزیکی، روان‌شناختی و اجتماعی با موفقیت بیشتری سپری می‌کنند. بر اساس نتایج تحلیل رگرسیون خطی، پاسخگویانی دوران سالمندی خود را در کل و از نظر اجتماعی با موفقیت بیشتری سپری می‌کنند که؛ در حال حاضر دارای همسر هستند، در سنین 40 تا 60 سالگی، بیشتر از سایرین به سلامت خود توجه داشته، دارای نگرش‌ و جهت‌گیری‌های مثبت‌تری بودند و امکانات و منابع فرهنگی بیشتری در دسترس آن‌ها بوده است. خصوصیات گفته شده از حیث جنسیت بیشتر در بین گروه مردان سالمند یافت می‌شود تا گروه زنان سالمند. 29 درصد جمعیت نمونه تحقیق که رقمی بالا و تأمل برانگیز است، دارای سالمندی موفق کم و خیلی‌کم هستند. مسلماً برای کمک به بهبود وضعیت چنین افرادی، باید ابتدا این‌گونه از سالمندان شناسایی شده و در گام بعدی برای داشتن سالمندان موفق و افزایش کیفیت زندگی آن‌ها، از طریق تدوین و ارائه آموزش‌های لازم و اتخاذ سیاست‌ها و تدابیر مناسب، اقدامات مؤثر صورت گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

From Middle-Age Life Style to Success in Old Age: A Sample Study of the Ageing in Tehran

نویسندگان [English]

  • Masoud Golchin 1
  • Ahmad Ghyasvand 2
  • Fereshteh Seyedi 3
1 Associate Professor of Sociology, Kharazmi University, Tehran, Iran
2 Associate Professor, Department of Demography, Allame Tabatabaie University, Tehran, Iran
3 PhD Candidate in Demography, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

This article aims to identify successful aging and past lifestyle of the elderly under study to help to improve the quality of life of the elderly population. Research data were collected based on quantitative survey using a questionnaire. 341 elderly people aged 60 and over who lived in 22 areas of Tehran were considered to be the sample. The results showed that the respondents who had a better and healthier lifestyle at middle age (40-60 years), led a more successful old age in general as well as in physical, psychological and social aspects. Based on the results of linear regression analysis, respondents with the following characteristics have a more successful old age in general and in social aspects: being married, being more concerned about their health than others between ages 40 and 60, having more positive attitude and orientations and getting access to more facilities and cultural resources. These characteristics are more common among older men than women. 29% of the research sample, which is a high and remarkable figure, have low and very low successful old age. In order to help to improve the situation of such people, this type of elderly should be identified at first. Then, in order to have a successful old age and enhance the quality of their life, effective measures should be taken by developing and providing necessary trainings and adopting appropriate policies and measures.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Successful aging
  • Lifestyle
  • Health-oriented behaviors
  • Life chances
  • Life plans or measures
آهی اندی، محسن و رزاقی، محمد (1396). “فرهنگ احترام و سالمندی موفق: زمینه‌ساز سبک زندگی مشارکت‌محور برای سالمندان”. نامه‌ی هنرهای تجسمی و کاربردی. شماره 19. صص: 91 - 75.
افرا، هادی، اسلامی، رضا و ایار، علی (1399). "سالمندی موفق بر اساس رویکردهای سرمایه اقتصادی و فرهنگی (مورد مطالعه: معلمان بازنشسته 60 سال بالاتر شهر تبریز)". برنامه‌ریزی رفاه توسعه اجتماعی. سال یازدهم. شماره 45. صص: 220 - 193.
باکاک، روبرت (1381). مصرف. (ترجمه خسرو صبری). تهران: نشر شیرازه.
باولی بهمئی، فرزانه (1395). "تبیین جامعه‌شناختی سالمندی موفق (مورد مطالعه: سالمندان شهر تبریز)". پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد پژوهش علوم‌اجتماعی. دانشگاه تبریز: دانشکده حقوق و علوم اجتماعی.
پروائی، شیوا (1398). "مطالعه کیفی تفاوت‌های جنسیتی در تجربه سالمندی (پژوهشی در شهر تهران)". مطالعات جمعیتی. دوره 5. شماره 1. صص: 102 - 65.
پروائی، شیوا (1399). "مفاهیم و رویکردهای نظری در جامعه‌شناسی سالمندی، مطالعات سالمندی و جنسیت". جمعیت. سال 27. شماره 111 و 112. صص: 112 – 71.
شاهی، حسن، وفائی، ماریا ای ایگلار، بشارت، محمدعلی (1394). "پیش‌بینی سالمندی موفق بر اساس راهبردهای مدیریت زندگی". روان‌شناسی پیری. دوره 1. شماره 2. صص: 71 - 57.
علی‌پور، محبوبه، صالح‌آبادی، رها، اکرمی، رحیم و گنجلو، جواد (1399). "بررسی ارتباط سرمایه اجتماعی و سالمندی موفق در جامعه سالمندان". دانشگاه علوم پزشکی سبزوار. دوره 27. شماره 4. صص: 547 – 514.
غیاثوند، احمد (1389). سبک مصرف کتاب و وضعیت کتابخانه‌های عمومی در شهر تهران. تهران: جامعه و فرهنگ.
کلانی، نسیم (1395). "تبیین سبک زندگی ایرانی اسلامی در سالمندان موفق شهرستان بروجرد". پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد پرستاری سلامت جامعه. دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی: گروه آموزشی پرستاری.
گیدنز، آنتونی (1388). تجدد و تشخص، جامعه و هویت شخصی در عصر جدید. (ترجمه ناصر موفقیان). چاپ ششم. تهران: نی.
محمودیان، حسین و مقدم‌زاده، سجاد (1399). "مطالعۀ تطبیقی سبک زندگی سلامت‌محور سالمندان ترک و کرد در شهر ارومیه". نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران. شماره 30. صص: 133 – 107.
معتمدی شلمزاری، عبدالله (1381). "رابطهی بین هوش، نگرشهای مذهبی و رویدادهای زندگی با سالمندی موفق در شهر شهرکرد". پایان‌نامه دکترا. دانشگاه تربیت مدرس: دانشکده علوم‌انسانی. گروه روان‌شناسی.
معتمدی، عبدالله، اژه‌ای، جواد، آزاد فلاح، پرویز و کیامنش علیرضا (1384). "بررسی رابطه بین گرایش‌های مذهبی و سالمندی موفق". دانشور رفتار. شماره 10. صص: 56 – 43.
میشارا، بریان. ل و رایدل، روبرت. ج (1365). روانشناسی پیری. (ترجمه حمزه گنجی، الما داودیان و فرنگیس حبیبی). تهران: اطلاعات.
Abel, T, Cockerham, W. & Niemann, S. (2000). “A critical Approach to Life Style and Health” in Jonath Waston. & Stephen platt (eds). Researching Health promotion. London, New York. Routledge.
Atchley, R.C. (1971) Retirement and Leisure Participation: Continuity or Crisis?, The Gerontologist, 11(1_Part_1), 13–17. https://doi.org/10.1093/geront/11.1_Part_1.13
Baltes, P.B. & Baltes, M.M. (1991).  Successful Aging.  Perspectives from the Behavioral Sciences. New York: Cambridge University Press.
Bourdieu, P. (1984). Distinction: A Social Critique of the Judgment of Taste. Routledge.
Dahrendorf, R. (1979). Life Chances. Chicago: University of Chicago press.
Dipietro, L., Fiatarone Singh, M., Fielding, R., & Nose, H. (2012). Successful aging. Journal of Aging Research,  438537. https://doi.org/10.1155/2012/438537
Franklin, N. C., & Tate, C. A. (2009). Lifestyle and Successful Aging: An Overview. American Journal of Lifestyle Medicine, 3(1), 6–11. https://doi.org/10.1177/1559827608326125
Havighurst. F. J (1961). “Successful aging”. The Gerontology. 34: 66 -72
Mariolis, A., Foscolou, A., Tyrovolas, S., et al. (2016). Successful Aging among Elders Living in the Mani Continental Region vs. Insular Areas of the Mediterranean: the MEDIS Study. Aging and disease, 7(3), 285–294. https://doi.org/10.14336/AD.2015.1002
Nosraty, L., Sarkeala, T., Hervonen, A., & Jylhä, M. (2012). Is there successful aging for nonagenarians? The vitality 90+ study. Journal of aging research, 2012, 868797. https://doi.org/10.1155/2012/868797
Phelan, E. A., & Larson, E. B. (2002). "Successful aging"--where next?. Journal of the American Geriatrics Society, 50(7), 1306–1308. https://doi.org/10.1046/j.1532-5415.2002.t01-1-50324.x
Roos, N. P., & Havens, B. (1991). Predictors of successful aging: a twelve-year study of Manitoba elderly. American journal of public health, 81(1), 63–68. https://doi.org/10.2105/ajph.81.1.63
Weber, M. (1978). Economy and Society. University of California Press.
WHO (‎2002)‎. Active Ageing: A Policy Framework. World Health Organization. Retrieved from: https://apps.who.int/iris/handle/10665/67215
Zacher, H., & Yang, J. (2016). Organizational climate for successful aging. Frontiers in Psychology, 7, Article 1007, https://doi.org/10.3389/fpsyg.2016.01007
Zanjari, N., Sharifian Sani, M., Hosseini Chavoshi, M., Rafiey, H., & Mohammadi Shahboulaghi, F. (2016). Perceptions of Successful Ageing Among Iranian Elders: Insights From a Qualitative Study. International Journal of Aging & Human Development, 83(4), 381–401. https://doi.org/10.1177/0091415016657559