ازدواج مجدد سالمندان بیوه: مطالعۀ کیفی درک و تفسیر سالمندان از ازدواج مجدد در شهر سقز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد برنامه ریزی رفاه اجتماعی، دانشگاه پیام نور، ایران

2 استادیار جمعیت شناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور (بوکان)، ایران

3 کارشناسی ارشد جمعیت شناسی، دانشگاه پیام نور، ایران

چکیده

موضوع این مقاله ازدواج مجدد سالمندان است. هدف آن شناخت دیدگاه سالمندان بیوه و ازدواج مجددکرده دربارۀ ازدواج مجدد با رویکردی تفسیرگرایانه است. این مطالعه در شهر سقز در کردستان ایران انجام شده است. رویکرد روشی این مطالعه کیفی و از نوع اتنوگرافی است. با نمونه‏گیری هدفمند با بیست نفر از زنان و مردان سالمند بیوه/ازدواج مجددکرده مصاحبه‏های عمیقی انجام گرفته است. متون مصاحبه‏ها با روش تحلیل محتوای کیفی متعارف تحلیل شده‏اند. یافته‏های  مطالعه نشان می‏دهند که نوعی رویکرد دوگانۀ جنسیتی نسبت به ازدواج مجدد در میان سالمندان زن و مرد وجود دارد. سالمند بیوه باقی‏ماندن دارای دو شکل خودخواسته و ناچاری است. ازدواج مجدد نیز دارای دو بعد ناچاری و خودخواسته است. آنان در هر دو  حالت ناچارند بیوه بمانند یا ازدواج کنند. ازدواج مجدد سالمندان با موانع متعدد اجتماعی و اقتصادی روبرو است، با اینحال یافته‏ها نشان می‏دهد که ازدواج مجدد پیشروانه نیز در جامعه اتفاق می‏افتد. این خواستۀ سالمندان، در کشاکش با ارزش‏ها و هنجارهای خانوادگی و اجتماعی، سعی در بازکردن فضایی برای خود در حوزۀ عمومی دارد. یافته‏های این پژوهش می‏تواند در راستای تدوین سیاست‏گذاری‏های خرد و کلان اجتماعی برای سالمندان مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Remarriage of Elderly Widows: A Qualitative Study of Elderly’s Understanding and Interpretation of Remarriage in the City of Sahgez

نویسندگان [English]

  • Mohammad Nejati 1
  • Mehdi Rezaei 2
  • Shirin Hatamifar 3
1 M.A. in Social Welfare Planning, Payame Noor University, Iran
2 Assistant Professor of Demography, Payame-Noor University (Bookan), Iran
3 M.A. in Demography, Payame Noor University, Iran
چکیده [English]

This article concerns with elderly remarriage. Its aim is to understand the viewpoint of widowed and remarried elderly about remarriage using an interpretative approach. This study has been conducted in the city of Saghez in Iranian Kurdistan. It applies a qualitative ethnographic approach. Using purposive sampling, 20 elderly women and men (widow/remarried) were selected and interviewed in depth. The interview texts were analyzed based on the conventional qualitative content analysis method. The findings suggest that there is a "dual gendered attitude" among the elderly women and men toward remarriage. Both "remaining widow" and "remarrying" later in life occur willingly and unwillingly. In some cases, they "have to" remain widow and in other cases marry again. Elderly remarriage in this city encounters different social and economic obstacles. However, the findings show that there are "forerunners" in elderly remarriage. Challenged with numerous family and social norms, this demand tries to open a room for elderly remarriage in the public sphere. The findings of this study can be adopted to formulate micro- and macro-level policies for elderly population.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Elderly
  • remarriage
  • population aging
  • widowhood
  • Kurdistan

مراجع

  • بیی، ارل (1393). روش‏های تحقیق در علوم اجتماعی، جلد دوم، ترجمه: رضا فاضل، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).
  • بنگستون، ورن و لن اکاک (1393). دایره‏المعارف خانواده (نظریه‏ها و روش‏ها)، ترجمۀ عالیه شکربیگی و شهلا مهرگان، تهران: جامعه‏شناسان.
  • درویش‏پورکاخکی، علی، عابدسعیدی، ژیلا (1392). "بررسی عوامل مرتبط با کیفیت زندگی وابسته به سلامت سالمندان شهر تهران." نشریه دانشکده پرستاری و مامایی، دوره23، شماره82.، صص.  16 ـ 8.
  • عثمانی، نسرین (1396). "تبیین دیدگاه سالمندان بیوه و فرزندان آن‌ها در مورد ازدواج مجدد"، پایاننامۀ کارشناسی ارشد رشته سالمندی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز: دانشکدۀ بهداشت.
  • علیکرمی، کریم (1398). "مطالعۀ پدیدارشناختی تجربۀ سالمندی در وضعیت تنهایی در بین زنان شهر بوکان"، رسالۀ دکتری تخصصی در رشته جامعه‏شناسی بررسی مسائل اجتماعی ایران، دانشگاه پیام نور: گروه علوم اجتماعی.
  • نیکنام، ماندانا، تیموری، مریم (1400). "مقایسۀ احساس رضایتمندی از زندگی، تحمل پریشانی و سبک‏های مقابله با استرس در مردان سالمند با ازدواج مجدد و مردان سالمند مجرد." مجلۀ دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، سال 28، شماره 1 (پیاپی 114)، صص: 28-21.
  • قادری، شادی؛ صحاف، ربابه؛ محمدی شاه بلاغی، فرحناز؛ انصاری، غلامرضا؛ قرنجیک، عزیزه؛ اشرفی، کاظم وهمکاران (1391). "برآورد میزان شیوع افسردگی و عوامل فردی مرتبط با آن در سالمندان کُرد مقیم منزل در سال1389." سالمند: مجله سالمندی ایران، دوره7، شماره1. صص. 66 ـ 57
  • کلارک، آلیسون و استوارت کرنلیا برنتانون (1389). طلاق، علل و پیامدها؛ ترجمۀ سعید صادقی و همکاران، اصفهان: پیغام دانش.
  • محمدپور، احمد (1389). روش در روش: ساخت معرفت در علوم انسانی، تهران: انتشارات جامعه‏شناسان.
  • محمدپور، احمد؛ رضائی، مهدی (1388). "مبانی پارادایمی روش مردم‏نگاری و نظریه زمینه ای در پژوهش کیفی: اصول نظری و شیوه‏های عملی"، فصلنامه علوم انسانی دانشگاه بوعلی سینا همدان، دانشگاه بوعلی سینا همدان، شماره 18 ـ 17، صص: 95 ـ 72.
  • محمدپور، احمد(1392). ضد روش 2، مراحل و رویه‏های عملی در روش‏شناسی کیفی، تهران: انتشارات جامعه‏شناسان.
  • مرکز آمار ایران (1395 الف) سرشماری نفوس و مسکن کل کشور: جدول جمعیت بر اساس زناشویی، بازبینی شده در تاریخ 01/10/1400، org.ir
  • مرکز آمار ایران (1395 ب) سرشماری نفوس و مسکن استان کردستان: جدول جمعیت بر اساس زناشویی، بازبینی شده در تاریخ 01/10/1400، org.ir
  • هروی کریملو، مجیده؛ انوشه، منیژه؛ فروغان، مهشید؛ شیخی محمدتقی؛ و همکاران (1386). "تبیین دیدگاه سالمندان پیرامون پدیده احساس تنهایی: یک پژوهش کیفی پدیدارشناسی"، سالمند: مجله سالمندی ایران، دوره2، شمارۀ 4، صص 42- ـ 410.
  • Aguila S., Aquino-Malabanan M, Lopez ER.(2015). "Marital Satisfaction among Widows and Widowers." Asia Pacific Journal of Education, Arts and Sciences, 2(3) ,97-102.
  • Carr D.(2004). "The desire to date and remarry among older widows and widowers." Journal of Marriage and Family, 66(4) ,1051-68.
  • Glaser, Straus A.(1967). Discovery of Grounded Theory, New York: Aldine de Gruyter.
  • Goldscheider FK. (1994). "Divorce and remarriage: effects on the elderly population." Reviews in Clinical Gerontology, 4 (03): 253-9.
  • Katschke-Jennings B, Healy D.(1988). "Remarriage and the Elderly." Journal of Religion & Aging, 3(3-4) ,1-11.
  • Hsieh, Hsiu-F. and Shannon SE (2005). "Three Approaches to Qualitative Content Analysis." Qualitative Health Research, 15: 1277-1290.
  • Hooyman, N.R., Kiyak, H, A. (2018). Social Gerontology: a multidiciplinary perspective, 3rd New York: Pearson.
  • Indriana Y.(2013). "Remarriage in Elderly: A Qualitative Research." Journal of Modern Education Review, 3(11): 870-80
  • Kiecolt-Glaser, J. K., & Newton, T. L. (2001). "Marriage and health: His and hers." Psychological Bulletin, 127(4), 472–503. https://doi.org/10.1037/0033-2909.127.4.472
  • Neuman L. (2000). Social Research Methods, Third Edition, London: Allyn and Bacon.
  • Sun X-h, Song (2014). "The Situation, Demand and Obstacle of Remarriage of Rural Elderly-Based on the Survey of Two Villages in Hubei and Jiangxi Provinces." Scientific Research on Aging, 2 (9), 20-7.
  • Turner (1998). The Structure of Sociological Theory, 6th ed. NewYork, Wadsworth Publishing.
  • Watson WK, Bell NJ, Stelle C. (2010). "Women narrate later life remarriage: Negotiating the cultural to create the personal." Journal of aging studies, 24 (4): 302-12.
نامه انجمن جمعیت شناسی ایران
دوره 16، شماره 31
شهریور 1400
صفحه 61-95

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 18 دی 1400
  • تاریخ بازنگری: 17 اسفند 1400
  • تاریخ پذیرش: 17 اسفند 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار