نقش فردگرایی در قصد باروری زنان در شرف ازدواج (مطالعه شهرستان نیشابور)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد جمعیت شناسی

2 استاد جمعیت شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی

3 دانشیار جمعیت شناسی، موسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور

چکیده

هدف این مقاله، تعیین قصد باروری در بین زنان در شرف ازدواج شهرستان نیشابور و بررسی نقش فردگرایی بر قصد باروری است. این مقاله بر اساس داده‌های یک پیمایش بر روی 415 نفر از زنان در شرف ازدواج 10 تا 39 ساله که برای انجام آزمایشات و شرکت در کلاس‌های مشاوره‌ی قبل از ازدواج در آبان و آذرماه سال 1392 به آزمایشگاه مرجع سلامت این شهرستان مراجعه نموده و ازدواج اول آن‌ها بوده، صورت‌گرفته است. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه‌ای ساخت یافته‌ است. متغیر وابسته قصد باروری و متغیر مستقل مقیاس ساخته شده‌ی فردگرایی است و متغیرهای مخدوش‌کننده عبارت‌اند از مقیاس‌های نگرشی و متغیرهای جمعیت شناسی. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که فردگرایی به‌عنوان یک متغیر تعیین‌کننده در قصد باروری در زنان نسل جدید ازدواج است که سایر عوامل مانند تحصیلات و اشتغال اثرات خود را از طریق فردگرایی بر نیات و رفتار باروری می‌گذارند. لذا به نظر می‌رسد اگر برنامه‌های جمعیتی بتوانند فرزندآوری را از رقابت با تظاهرات خود تحقق بخشی و فرد گرایی شامل تحصیلات ، اشتغال و سایر فعالیت‌های اجتماعی خارج کنند، می‌توانند در تشویق  فرزندآوری در نسل های جدید موفق باشند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Role of Individualism on Fertility Intention among Women Who are about to Marry (The Case of Neishabour City)

نویسندگان [English]

  • Zahra Shahabadi 1
  • Hasan Saraei 2
  • Farideh Khalajabadi Farahani 3
1 M.A. in Demography
2 Professor of Demography, Allameh Tabataba'i University
3 Associate Professor, National Population and Comprehensive Management Institute
چکیده [English]

This paper aims to determine fertility intention among women who are about to marry in Nayshaboor city and also assess the role of individualism in fertility intention. This is based on a survey conducted among 415 women aged 10-39 who are about to marry and attended premarital counselling courses to do premarital routin examinations during months of Aban and Azar 1392 (November & December, 2013). The instrument of data collection was a constructed questionnaire. Dependent variable was fertility intention and independent  variable was the scale of individualism. Confounding variables comprised of attitudes on values of children and selected demographic variables. The results showed that individualism is a determinant factor of fertility intentions among new generation of womne and other correlates such as education and employment impart their influence through individualism. Therefore, it seems that if population programs could make childbearing compatible with evidences of women’s self actualisations such as education, employment and other social activities, they can be successful in encouraging childbearing among new generation.

احمدی، فرشته (1383)." فردیت سنگ بنای دموکراسی است".  کتاب ماه علوم اجتماعی، دوره سوم، سال هفتم، شماره هفتم.
افشانی، سید علی‌رضا، زینب حسینی رامشه، مرتضی نوریان، و مهدی مهدوی زفرقندی (1391). مرجع کاربردیspss20. تهران: انتشارات بیشه. 
بهروان، حسین و اعظم علیزاده (1387). "بررسی فردگرایی و عوامل مؤثر بر آن در بین دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد". مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، صص 26-1.
جوادی­نیا، علی (1388). "مطالعه تأثیر صور متفاوت استقلال رفتاری زنان بر تغییر رفتار نکاحی باروری"، پایان­نامه کارشناسی ارشد جمعیت­شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی: دانشکده علوم اجتماعی.
چیل، دیوید (1388). خانواده­ها در دنیای امروز. (ترجمه محمد مهدی لبیبی)، تهران: نشر افکار.
خلج­آبادی فراهانی، فریده و حسن سرایی (1391). "قصد و عملکرد زنان و مردان همسردار ساکن تهران درخصوص تک‌فرزندی و عوامل اجتماعی و فرهنگی تعیین­کننده آن"، گزارش نهایی طرح پژوهشی، مؤسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور.
خلج­آبادی فراهانی، فریده و حسن سرایی (1392). "قصد تک‌فرزندی و تعیین­کننده­های آن در زنان و مردان در شرف ازدواج در تهران"، فصلنامه مطالعات جمعیتی، سال اول، شماره اول، صص 85-61.
زمانیان، علی (1387). تغییرات بنیادین نهاد خانواده در چند دهه اخیر در ایران، تهران: معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی.
سرایی، حسن (1385). "تداوم و تغییر خانواده در جریان گذار جمعیتی ایران"،  نامه­ انجمن جمعیت‌شناسی ایران، سال یکم، شماره 2، صص 60- 37.
سرایی، حسن (1387). "گذار جمعیتی دوم، با نیم‌نگاهی به ایران"،  نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران، سال سوم، شماره 6، صص 140-118.
شایان، حمید (1388). "تحلیل جغرافیایی وضعیت باروری در استان خراسان رضوی"، پژوهش­های جغرافیای انسانی، شماره 70، صص 76-65.
عباسی شوازی، محمد جلال، میمنت حسینی چاووشی، پیتر مک دونالد و بهرام دلاور (1383). تحولات باروری در ایران: شواهدی از چهار استان منتخب، تهران: انتشارات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.
عباسی شوازی، محمد جلال و ملیحه علی مندگاری (1389). "تغییرات خانواده و کاهش باروری در ایران، مطالعه موردی استان یزد"،  نامه علوم اجتماعی، شماره 25.
عباسی شوازی، محمد جلال و زهره خواجه صالحی (1392). "سنجش تأثیر استقلال، مشارکت اجتماعی و تحصیلات زنان بر تمایل به فرزندآوری، مطالعه موردی شهر سیرجان"، مجله زن در توسعه و سیاست، شماره 40، صص 64-45.
عبودی، سمیه (1392). " بررسی جمعیت در استان فارس در پی تأکیدات مقام معظم رهبری (مدظله العالی)"، اداره کل ثبت احوال استان فارس. 
کلانتری، خلیل (1387). پردازش و تحلیل داده­ها در تحقیقات اجتماعی- اقتصادی، تهران: انتشارات فرهنگ صبا.
گیدنز، آنتونی (1378). تجدد و تشخص: جامعه و هویت شخصی در عصر جدید، (ترجمه ناصر موفقیان)، تهران: نشر نی.
لوکاس، دیوید و پاول میر (1381). درآمدی بر مطالعات جمعیتی، (ترجمه­ حسین محمودیان)، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
معید­فر، سعید و حبیب صبوری خسروشاهی (1389). "بررسی میزان فردگرایی فرزندان در خانواده"، پژوهش­نامه­ علوم اجتماعی، سال چهارم، شماره 4، صص 110-93.
وثوقی، منصور و حسین میرزائی (1387). "فردگرایی: تأملی در ابعاد و شاخص­ها"،  نامه علوم اجتماعی، شماره 34، صص 142-117.
Abbasi-Shavazi, M.J. (2001). "Below- Replacement Level Fertility in Iran: Progrees and Prospect", Paper Presented at the Workshop on Low Fertility in Advanced Countries: Trends, Theories and Politics, Tokyo. 21-23 March.
Fishbein, M and Aizen, I (1975). "Belief, attitude, intention and behavior: An Introduction to Theory and Resarch", Addison-wesley.
Hosseini Chavoshi, M ; Abbasi-Shavazi, M. J and McDonald, P.(2004). "Women’s autonomy and reproductive behavior in Iran", Paper Presented at the  Australian Population Association Conference, 18-21 August, Canberra.
Jejeebhoy, S.J. (1995). Women,s Education, Autonomy and Reproductive Behavior: Experience from Developing Countries, New York. Oxford University Press.
Jejeebhoy, s.and z. Sathar (2001). "Women's Autonomy in India and Pakistan: The Influence of Religion and Region", Population and Development Review, N.27. Pp 687-712.
Lesthaeghe, R. (1995). "The Second Demographic Transition in Western Countries: An Interpretation" In K.O. Mason and A.M.Jensen (ed.s). Gender and Family Change in Industrial Countries. Oxford: Clarendon Press, Pp. 17-61.
Mason, K.O (1986). "Status of Woman and Fertility", Socioloical Forum, 1(2):284-300.
Mason, K.O (1987). "The Impact of Women,s Sociol Position on Fertility in Developing Countries", Sociological Forum, 2(4): 718-745.
Mason, K.O (1993). " The Impact of Women's Position on Demographic Change during the course of Development", in: N. Federici, K.O. Mason and S. Songer (ed.), Women's Position on Demographic Changes, Oxford University Press, Oxford, England
Mensch, B. S; Singh ,S. and Casterline, J. B.  (2005). "Trends in the Timing of First Marriage Among Men and Women in the Developing World", Policy Research Division Working Papers, New York:Population Council. No. 202
Morgan, Ph. Bachrach, Ch. (2011). "Is the Theory of Planned Behaviour an Appropriate Model for Human Fertility?", Vienna year book of Population Research: 11-18.
Murphy, L. and Maccarthy, J. (1999). "Social Policy and Fertility Change in Ireland: The Push to Logislate in Favour of Women,s Agency", The European Journal of Women,s Studies, 6(1): 69-96.
Schwartz, Shalom H. (1994). "Toward Explanations of National Differences inValue Prorities",  XXIV Congress of Interamerican Society of Psychology.
Schwartz, Shalom H. and Eetta Prince – Gibson (1998). "Value Priorities and Gender", Social Psychology Quarterly, Vol. 61. No. 1.
Triandis, H. C; Mc Cusker, C. and Hui, C. H. (1990). "Multimethod Probes of Individualism and Collectivism", Journal of Personality and Social Psychology, 59: 1006-1020.
United Nations (2003). "Partnership and Reproductive Behaviour in Low-Fertility Countries", Department of Economic and Social Affairs. ESA/P/WP.177.
Van de Kaa, D.J. (2001). "Postmodern Fertility Preferences: From Changing Value Orientation to New Behavior." In R.A. Bulatao & J.B. Casterline (eds). Global Fertility Transition. Population and Development Review 27(Supp.): 290-331.
Van Peer (2000). Desired and realized fertility in selected FFS countries. Paper presented at the FFS Flagship Conference, Brussels, 29 - 31 May.