شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر تمایل به مهاجرت افراد از شهر آبادان با استفاده از تکنیک‌های تصمیم‌گیری چند معیاره

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد جمعیت شناسی، دانشگاه تهران

2 دانشیار گروه جمعیت‌شناسی، دانشگاه تهران

چکیده

پدیده مهاجرت از شهر تحت تأثیر عوامل مختلفی می‌باشد و حاصل برآیند نظرات و تصمیمات افرادی است که جهت دستیابی به رفاه و امکانات بهتر اقدام به مهاجرت می‌کنند. مقاله پیش رو بر آن است تا با رویکردی توصیفی- تحلیلی و با بهره‌گیری از نظریات مهاجرتی جذب و دفع، سرمایه انسانی، محرومیت نسبی و نظریه مهاجرتی نئوکلاسیک­ها، تأثیر شاخص‌های اثرگذار بر تمایل به مهاجرت افراد از شهر آبادان را با استفاده از تکنیک‌های تصمیم‌گیری چند معیاره (مدل تحلیل سلسله مراتبی و الگوی تحلیلی تاپسیس)، شناسایی و رتبه‌بندی کند. جامعه آماری تحقیق ساکنان شهر آبادان می‌باشند. با استفاده از شیوه نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای، 5 محله انتخاب شدند و تعداد 385 نفر از ساکنان شهر به روش نمونه‌گیری تصادفی مورد بررسی قرار گرفته‌اند. اطلاعات موردنیاز با استفاده از روش پیمایش و با کمک پرسشنامه به‌دست‌آمده است. نتایج به‌دست‌آمده، بیانگر آن است که از بین شاخص‌های مختلف (اقلیمی- جغرافیایی، خدماتی- رفاهی، اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و امنیتی)، شاخص اقتصادی بیشترین تأثیر را بر تمایل به مهاجرت افراد از شهر آبادان به دیگر نقاط کشور داشته است. همچنین بیشترین ضریب تأثیر در میان مؤلفه‌های شاخص اقتصادی مربوط به بیکاری و درآمد پایین می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identifying and Prioritizing Of the Effective Factor on the Tendency of Immigration in Abadan City Using Multi-Criteria Decision Making Techniques

نویسندگان [English]

  • Davoud Shahpari Sani 1
  • Hossein Mahmoudian 2
1 MA in Demography, University of Tehran
2 Associate Professor, Department of Demography, University of Tehran
چکیده [English]

The phenomenon of immigration from the city is influenced by various factors and results from the opinions and decisions of individuals who migrate to achieve prosperity and better facilities. The present paper seeks to use an analytical descriptive approach, utilizing immigration Theories of Pull-Push, Human Capital, Relative Deprivation and Neoclassical Migration Theory, the impact of indices affecting the willingness of people from Abadan to migrate using multi-criteria decision-making techniques. A hierarchical analysis model and a topical analytical model). The statistical population of the study is Abadan residents. Five clans were selected using multistage cluster sampling method and 385 residents of the city were randomly selected. Required information was obtained using a survey method and a questionnaire. The results show that the economic index has had the most impact on the inclination of people from Abadan to other parts of the country among different indicators (geographic climate, welfare, economic, social, cultural and security services). Also, the highest coefficient of influence among the components of the economic index is related to unemployment and low income.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Migration
  • Multi-Criteria Decision Making Techniques
  • AHP
  • TOPSIS
  • Abadan City

مراجع

-         آذر، عادل و علی رجب‌زاده (1381). تصمیم‌گیری کاربردی، تهران: انتشارات نگاه دانش.
-         ارشاد، فرهنگ (1380). "مبانی نظری فرار مغزها برحسب شکل‌های مختلف آن در شرایط کنونی"، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره 3، شماره 5، صص 43-60.
-         ارشاد، فرهنگ و عزیز حزباوی (۱۳۸۴). "بررسی برخی انگیزه­های تمایل به برون­کوچی از شهر اهواز"، مجله جامعه­شناسی ایران، دوره 6، شماره­ 2، صص 107-120.
-         اسماعیلی، علی اکبر و وحید بیگدلی­راد، (۱۳۹۶)، بررسی عوامل موثر بر مهاجرت از روستا به شهر در شهرستان تاکستان، چهارمین کنفرانس ملی معماری و شهرسازی پایداری و تاب آوری از آرمان تا واقعیت، قزوین، دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین،
-         اسمعیلی، نصیبه و حسین محمودیان (1395). بررسی عوامل مؤثر بر مهاجرت‌های تحصیلی و شغلی زنان جوان ایرانی در دوره 90-1385، مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، دوره 15، شماره 34، صص 1-21.
-         اصغرپور، محمدجواد (1383). تصمیم‌گیری چند معیاره، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ سوم.
-         امانپور، سعید؛ هادی علیزاده و حسن قراری (1392). "تحلیلی بر مکان‌یابی جهات بهینه توسعه فیزیکی شهر اردبیل با استفاده از مدل AHP"، فصل‌نامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، دوره3، شماره10.
-         اوبرای، آ. اس. (۱۳۷۰). مهاجرت، شهرنشینی و توسعه، (ترجمه فرهنگ ارشاد)، تهران: مؤسسه کار و تأمین اجتماعی.
-         بیرو، آلن (1366). فرهنگ علوم اجتماعی، (ترجمه باقر ساروخانی)، انتشارات کیهان، تهران.
-         تودارو، مایکل (1367). مهاجرت‌های داخلی در کشورهای درحال‌توسعه، (ترجمه‌ی مصطفی سرمدی و پروین رئیسی فرد)، انتشارات دانشگاه پیام نور.
-         حزباوی، عزیز (1386). بررسی پدیده مهاجرت جوانان از شهر اهواز، معاونت پژوهشی جهاد دانشگاهی خوزستان، گزارش منتشرنشده.
-         رفیعی، نسترن، سجاد فتاحی، مجید کامین، سیما رفسنجانی­نژاد، معصومه تقی­زادگان، محدثه جلیلی، نسرین قنواتی و فاطمه خوشدلی(1396). مسئله‌شناسی راهبردی در استان خوزستان، تهران: مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری.
-         زنجانی، حبیب‌الله (1371). جمعیت و شهرنشینی در ایران، انتشارات: جلد اول جمعیت، تهران مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.
-         شهپری، داود (1396). بررسی میزان تمایل به مهاجرت و عوامل مؤثر بر آن: موردمطالعه جوانان 29-18 ساله استان خوزستان، پایان‌نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد جمعیت‌شناسی، دانشگاه تهران: دانشکده علوم اجتماعی.
-         صفایی پور، مسعود و یوسف محلی (1396). "بررسی عوامل تأثیرگذار بر مهاجرت از شهر با استفاده از مدل معادلات ساختاری و تکنیک تحلیل سلسله مراتبی فازی (مطالعه موردی: شهر اهواز)"، مجله مطالعات محیطی هفت حصار، سال ششم، شماره بیست دوم، 5-79.
-         عدل، ماندانا (1385). "بررسی علل انگیزش اعضای هیئت علمی دانشگاه­های دولتی تهران به مهاجرت به خارج از کشور"، پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد جامعه­شناسی، دانشگاه پیام نور واحد تهران.
-         قاسمی­اردهائی، علی (۱۳۸۵)، "بررسی علل مهاجرت روستاییان به شهرها  در ایران با فراتحلیل پایان‌نامه‌های تحصیلی (مقطع زمانی ۸۳-۱۳۵۹)"، فصلنامه­ روستا و توسعه، سال ۹، شماره­ 1، صص 50-80.
-         قاسمی‌اردهایی، علی، نیر رستمی و محمد شیری (1393). "عوامل مؤثر بر گرایش به مهاجرت به شهر جوانان روستایی شهرستان اهر"، فصلنامه فضای جغرافیایی، سال شانزدهم، شماره 53، صص 173-192.
-         کاظمی­پور، شهلا و علی قاسمی اردهایی (۱۳۸۶). "تجربه اقامتی و تمایل به مهاجرت به شهر تهران"، نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران، شماره ۳ صص 130-148.
-         لهسایی­زاده، عبدالعلی (1368). نظریات مهاجرت، شیراز، انتشارات نوید شیراز.
-         محمودیان، حسین و علی قاسمی اردهائی (1392). بررسی وضعیت مهاجرت و شهرنشینی در ایران، صندوق جمعیت سازمان ملل با همکاری پژوهشکده‌ی آمار و دانشکده علوم اجتماعی.
-         مرکز آمار ایران، نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن کل کشور 1395.
-         ممبنی، ایمان و علی قاسمی اردهائی (1390). عوامل مؤثر در گرایش به مهاجرت اساتید دانشگاه‌های اهواز به خارج از استان خوزستان، جامعه‌شناسی مسائل اجتماعی ایران، دوره دوازدهم، شماره 4.
-         موسوی، محمد (1383). بررسی عوامل مؤثر بر تمایل (گرایش) روستائیان به مهاجرت به شهرها، طرح پژوهشی وزارت جهاد کشاورزی، تهران، مرکز تحقیقات و بررسی مسائل روستایی.
 
-         Adewale, J. (2005), "Socio-Economic Factors Associated With Urban-Rural Migration Inin Nigeria: A Case Study Ofof Oyo State, Nigeria", Journal Ofof Human Ecology (Delhi, India) 17(1):13-16.
-         Asfaw, W, Tolossa, D & Zeleke. G. (2010), "Causes and Impacts of Seasonal Migration on Rural Livelihoods: Case Studies from Amhara Region in Ethiopia", Norwegian Journal Of Geography, 64(1), 58-70.
-         Bhandari, P. (2004), "Relative deprivation and migration in an agricultural setting of Nepal", Population and Environment, 25)5: (475-499.
-         Crow, H (2010), "Factors Influencing Rural Migration Decisions in Scotland:
An Analysis of the Evidence", Social Research”, Rural Analytical Unit:
Rural and Environment Research and Analysis Directorate Scottish Government.
-         De Haas, H. (2011). The determinants of international migration: conceptualizing policy, origin and destination effects. International Migration Institute Working Paper, 32.‏
-         Durand, J. & D.S. Massey (1992).”Mexican Migration to the United States: A Critical Review”, Latin American Research Review, 27(2):3-42.
-         Enigbokan,O. Edkins,B. Ogundele,O. (2015), "Relevance Of Migration Theories In The Identification Of Influencing Factors For Nigerian And Zimbabwean Migrants In South Africa", Paper Presented At The Economic Society Of South Africa (ESSA) Conference, Cape Town.
-         Franklin, R. S. (2003). Migration of the young, single, and college educated: 1995 to 2000. US Department of Commerce, Economics and Statistics Administration, US Census Bureau.‏
-         Hipfel, B. A. Bister and P. Strohmaier. (2003), "Youth Identities along the Eastern Broder of the Europe Union", Journal of Ethnic and Migration Studies, 29: 835-848.
-         Hunter, L., M. White and J. Little (2003), "Environmental Hazards, Migration, And Race", Population and Environment, )25)1: 23-39.
-         Lee, E. S. (1966). A theory of migration. Demography, 3(1), 47-57.‏
-         Massey, D. S., & España, F. G. (1987). The social process of international migration. Science, 237(4816), 733-738.‏
-         Massey, D.S.J. Arango. G. Hugo, A. Kouaouci, and J.E. Taylor (1993)," Theories of International Migration: A Review and Appraisal" Population and Development Review, 19(3):431-466.
-         Mendola, M. (2008). Migration and technological change in rural households: Complements or substitutes?. Journal of Development Economics, 85(1-2), 150-175.
-         Parnwell, M. (2006). Population movements and the Third World. Routledge.‏
-         Piras, R. (2017). A long‐run analysis of push and pull factors of internal migration in Italy. Estimation of a gravity model with human capital using homogeneous and heterogeneous approaches. Papers in Regional Science, 96(3), 571-602.
-         Skeldon, R. (2010). Migration and development over twenty years of research: progress and prospects. In: C. Audebert & M. K. Doraï (ed.s), Migration in a Globalised World: New Research Issues and Prospects. Amsterdam: AUP, pp: 145-179.
-         Stark, O. (1984). Rural-to-urban migration in LDCs: a relative deprivation approach. Economic Development and Cultural Change, 32(3), 475-486.
-         Stark, O., & Bloom, D. E. (1985). The new economics of labor migration. The American Economic review, 75(2), 173-178.
-         Tirtosudarmo, R. (2009). Mobility and human development in Indonesia.‏ Human Development Research Paper 2009/19, United Nations Development Programme Reports of Human Development, 5, Pp 14-35.
نامه انجمن جمعیت شناسی ایران
دوره 13، شماره 26
بهمن 1397
صفحه 89-118

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 02 بهمن 1398
  • تاریخ پذیرش: 02 بهمن 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار