تحولات باروری در ایران برمبنای نسبت توالی زنده‌زایی، 95-1385

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جمعیت‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی (واحد علوم و تحقیقات)، تهران، ایران

2 استادیار جمعیت شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی (واحد گرمسار)، گرمسار، ایران

3 استادیار جمعیت شناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

تحولات باروری مهم‌ترین مسئله جمعیتی سال‌های اخیر ایران بوده است که منجر به ابلاغ سیاست‌های جمعیتی شد که درآن بر نقش همه ارگان‌های مرتبط با مسائل جمعیتی تاکید شده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی روند باروری در سرشماری‌های سه دوره گذشته بر مبنای نسبت فزایندگی زنده‌زایی است. این شاخص نسبت زنانی را نشان می دهد که تعداد مشخصی فرزند داشته و فرزندان بعدی را می‌خواهند. لذا اطلاعات مربوط به رتبه موالید در میان نمونه زنان همسردار 15 تا 49 ساله در نمونه دو درصدی سرشماری سال‌های 85 تا 95 که معادل 983000 نفر هستند، مورد تحلیل قرار گرفتند. نسبت توالی زنده‌زایی از بدون فرزند به یک (85 درصد) و از یک به دو فرزند (‌76درصد‌) تقریبا ثابت بوده اما از سه به چهار فرزند کاهش داشت (75 درصد به 61 درصد). باروری تجمعی از 3.2 در سال 85  به 5.2 در سال 1395 رسید. درنتیجه فرزندآوری زنان متاهل در وضعیت قابل قبولی است، لیکن سیاست‌های جمعیتی مبتنی بر تقویت زیرساخت‌های اقتصادی، رفاهی مانند کاهش تورم و افزابش اشتغال و بهبود وضعیت مسکن منجر به افزایش ازدواج شده و در نهایت فرزندآوری را تقویت خواهد کرد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • پرسا، رولاند (1395). دانشنامه جمعیت‌شناسی، (ترجمه پژوهشکده آمار)، تهران: پژوهشکده آمار.
  • خبرگزاری تسنیم (1400)، وزارت بهداشت: سالانه ۳۰۰هزار سقط جنین غیرقانونی در ایران انجام می‌شود!، 8 خردادماه 1400،  https://tn.ai/2511544
  • دیرکوند مقدم، اشرف، اسماعیل دل پیشه و کوروش سایه میری، (1392). بررسی میزان ناباروری در ایران، روش مرور سیستماتیک مجله زنان، مامایی و نازایی ایران، دوره 16(شماره 810), 7-1.
  • - سازمان ثبت احوال کشور (1398)، سالنامه‌های آمارهای جمعیتی، دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی و مهاجرت. دسترسی برخط به نشانی:   sabteahval.ir
  • سیدمیرزایی، سید محمد (1381). جمعیت‌شناسی عمومی. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
  • عینی زیناب، حسن (1392). بررسی چندمتغیری میزان باروری کل و شاخص‌های مربوطه در ایران. فصلنامه مطالعات جمعیتی، 1(2): 42-9.
  • مرکز آمار ایران (1395). نتایج تفصیلی سرشماری‌های عمومی نفوس و مسکن کل کشور 1395 – 1335
  • مرکز آمار ایران (1399). شیب نزولی میزان باروری کل ایران از ٩٦ تا ٩٨. دسترسی برخط به نشانی: amar.org.ir/news/13003
  • میرزایی، محمد (1384). جمعیت و توسعه با تاکید بر ایران. تهران: مرکز مطالعات و پژوهش‌های آسیا و اقیانوسیه.
  • Abbasi-Shavazi, M. J., P. McDonald, and M. Hosseini-Chavoshi(2009). The fertility transition in Iran: Revolution and Reproduction,
  • Bongaarts, J. & G. Feeney, (1998), “On the quantum and tempo of fertility,”
    Population and Development Review 24 (2): 271-291.
  • Caldwell, J. P. H. Reddy and P. Caldwell (1988). The Causes of Demographic Change. Experimental Research in South India. Madison, The Univerity of Wisconsin Press.
  • Davis, K. and J. Blake (1956). Social structure and fertility: An analytic framework. Economic development andcultural change. 4:211-35.
  • Feeney, G. and J.Yu (1987).Period Parity Progression Measure of fertility in China. Population Studies,1, 77-102.
  • Frejka, T, and -P. Sardon, (2007). Cohort birth order, parity progression ratio and parity distribution trends in developed countries. Demographic research, 16, 315-374.
  • Graff, H. J. (1979). Literacy, education, and fertility, past and present: A critical review. Population and Development Review, 105-140.
  • Hauser, Ph M (1959). The study of population: an inventory and appraisal. Chicago: Chicago press.
  • Hinde, A (1998 ). Demographic methods , London. Arnold.
  • Mason, K. O. (1997). Explaining fertility transitions. Demography, 34(4), 443-454.
  • McDonald, P., M., Hosseini-Chavoshi, M. J. Abbasi-Shavazi, and A. Rashidian, (2015). An assessment of recent Iranian fertility trends using parity progression ratios. Demographic Research, 32, 1581-1602.
  • Moultrie, T. A., R. E.,Dorrington, , A. G., Hill, K., Hill, , I. M., Timæus and  Zaba, (2013). Tools for demographic estimation: International Union for the Scientific Study of Population.
  • Siegel, JS , and Swanson (2004). The methods and materials of demography. Elsevier. second edition. page 769.
  • Spoorenberg, T (2015). Evaluation and analysis Of fertility data :regional workshop on the production of population estimates and demographic indicators. Addis Ababa 5-9 October. 2015. page 18 – 21.
  • Weeks, J. R. (2020). Population: An introduction to concepts and issues: Cengage Learning.
  • Zeman, K., É.,Beaujouan, , Brzozowska, and   T. Sobotka, (2018). Cohort fertility decline in low fertility countries: Decomposition using parity progression ratios. Demographic research, 38, 651-690.
نامه انجمن جمعیت شناسی ایران
دوره 16، شماره 31
شهریور 1400
صفحه 133-157

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 05 آبان 1400
  • تاریخ بازنگری: 29 دی 1400
  • تاریخ پذیرش: 16 اسفند 1400
  • تاریخ اولین انتشار: 16 اسفند 1400

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار