غالب تحقیقاتی که به بررسی نقش دافعهها و جاذبهها در مهاجرت پرداختهاند از رویکرد اثباتگرایی و کمّی به مسئله مهاجرت پرداختهاند و عموماً تفاسیر ذهنی مهاجران نسبت به دافعه و جاذبه مبدأ و مقصد را نادیده گرفتهاند. روش تحقیق در این پژوهش روش کیفی و حجم نمونه 23 نفر بوده که از طریق نمونهگیری نظری انتخاب شدند. مصاحبههای انجام شده با استفاده از تکنیک تحلیل محتوای عرفی تحلیل شدند. نتایج بیانگر این است که از دیدگاه مشارکتکنندگان، جنبههای اقتصادی و معیشتی و شغلی عامل اصلی مهاجرت از حاشیهها به سوی مرکز است. با این حال پس از مهاجرت و استقرار در مقصد، عوامل گوناگونی به نسبت قبل از مهاجرت به دافعه و یا جاذبه تبدیل میگردند که چندان ارتباطی با نظریههای اقتصادی مهاجرت ندارد. تغییرات ذکر شده از طریق در نظر گرفتن نحوه زیست در اجتماع و جامعه یا به عبارت دیگر زیستن در محیط اجتماعی کوچک و خرد مقیاس و زیستن در کلانشهرها قابل تبیین است. به عنوان نتیجهگیری کلی میتوان اینگونه بیان کرد که جاذبه و دافعههای یک محل تنها به وضعیت خود آن محل برنمیگردد بلکه این دافعهها و جاذبه در پیوند با محلی دیگر و در یک مکانیسم مقایسه است که در ذهن فرد شکل و قوام به خود میگیرد.
پاپلییزدی، محمدحسین (1386). نظریههای توسعه روسـتای، تهران: انتشـارات سمت، چاپ سوم.
تودارو، مایکل (1367). مهاجرت داخلی در کشورهای درحالتوسعه، ترجمه مصطفی سرمدی و پروین رئیسی فرد، تهران؛ مؤسسسه کار و تأمین اجتماعی.
جعفرلو، علی اکبر (۱۳۹۷). "تحلیلی بر نقش مهاجرت در ایجاد آسیبهای اجتماعی (مطالعه موردی شهر الوند در استان قزوین)،" جغرافیا و روابط انسانی، دوره ۱، شماره ۱، صص: ۴۴۵- ۴۶۳.
راغفر، حسین و علی قاسمیاردهایی (1388). "علل مهاجرت و ویژگیهای جمعیّتی- اقتصادی مهاجران بین شهرستانی: بررسی تطبیقی مهاجران شهر به روستا و روستا به شهر ایران طیّ دههی85- 1375،" نامه انجمن جمعیّتشناسی ایران، سال چهارم، شماره 8، صص: 39-61.
رضوانی، محمدرضا (1389). "شهرگریزی و چشم انداز تمرکز زدایی در شهر تهران،" مدیریت شهری، شماره 25، صص: 49-62.
زاهد، سید زاهد و فریبا خورشیدی (۱۳۹۰). "بررسی عوامل اجتماعی- اقتصادی- جمعیتی موثر بر رضایتمندی از مهاجرت به شهر نورآباد ممسنی،" جامعه شناسی کاربردی، سال ۲۲، شماره پیاپی (۴۲)، شماره 2، صص: ۴۷- ۶۶.
زرقانی، سیدهادی و یونس غلامی و محمد قنبری و محمدحسین قیاسی و سید مصطفی حسینی (1395). "تحلیلی بر توزیع فضایی مهاجران افغانستانی استان خراسان رضوی طی سالهای 1382-1392 (طرح آمایش 5- 9)،" نشریه پژوهش و برنامهریزی شهری، سال 7، شماره 27، صص: 127-146.
زنجانی، حبیبالله (1380). مهاجرت، تهران: سمت.
غلامی، محمد و غلامرضا زمانی (1389). "مولفههای اثرگذار بر شکلگیری و رشد مناطق کلانشهری در ایران،" فصلنامه جغرافیا و برنامهریزی شهری چشم انداز زاگرس، سال 2، شماره 6، صص: 7-22.
قاسمی اردهایی، علی (1387). جریانهای مهاجرت داخلی و ویژگیهای مهاجران بهتفکیک استان، تهران، مرکز آمار ایران، پژوهشکدهی آمار.
قاسمی ارهایی، علی؛ حسین محمودیان و رضا نوبخت (1396). "تحلیل علل مهاجرتهای داخلی ایران در سرشماریهای 1385 و 1390،" مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دوره 6، شماره 3، صص: 375-390.
قاسمی، پروین (۱۳۹۷) مسکن، مهاجرت و محلههای مردمی؛ راهبردهای بقا و ارتقا در میان مهاجران کم درآمد شهری (مطالعه موردی: خانواده مهاجر ساکن محله خزانه در تهران، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دروه ۷، شماره ۳، پاییز ۱۳۹۷، صص ۵۲۳- ۵۵۲.
لوکاس، دیوید و پاول میر (1381). درآمدی بر مطالعات جمعیّتی، ترجمه حسین محمودیان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
محمودیان، حسین و سراجالدین محمودیانی (1397). بررسی وضعیت مهاجرت و شهرنشینی در ایران با تأکید بر دورۀ 1390 تا 1395، تهران: طرح مشترک دانشگاه تهران و صندوق جمعیت سازمان ملل متحد در ایران.
محمودیان، حسین و محمود مشفق (1387). "بررسی تغییرات ساختار مکانی مهاجرتهای بین منطقهای در ایران طی دوره 1355 تا 1385،" نامه انجمن جمعیّت شناسی ایران، سال سوم، شماره 6، صص: 89-117.
مرکز آمار ایران (1395). نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1395. https://www.amar.org.ir
مظاهری ، محمد (1390) "تحلیلی بر تأثیر متقابل فضایی کلانشهر تبریز و روستاهای خوابگاهی پیرامون با تأکید بر مهاجرت معکوس و عوامل تأثر گذار آن،" تحقیقات جغرافیایی، شماره 102، صص: 169- 188.
میرزامصطفی، سیدمهدی و پروانه قاسمی (1392). "عوامل مؤثر بر مهاجرت استانی با استفاده از مدل جاذبه،" فصلنامه سیاستهای اقتصادی و مالی، سال اول، شماره 3، صص: 71-96.
Adewale, J. (2005). “Socio-economic factors associated with urban-rural migration in Nigeria: a case study of Oyo state, Nigeria”, Journal of Human Ecology, 17(1): 13-16.
Beauchemin, C (2011). “Rural-Urban migration in West Africa: towards a reversal? Migration trends and economic situation in Burkina Faso and Coted, Ivoire”, Population, Space and Place,17(1): 47-72.
Brown, D., and N. Glasgow (2008). Rural retirement migration, Springer Press.
Champion, T. (2001). “The continuing urban-rural population movement in Britain: trends, patterns, significance”, Espace, Populations, Societies, 1(2): 37-51.
Ernst Georg Ravenstein (1885). “The Laws of Migration”, Journal of the Statistical Society of London, 48 (2): 167–235.
Ernst Georg Ravenstein (1889). “The Laws of Migration” Journal of the Royal Statistical Society, 52 (2): 241–305.
Hoggart, K. (1997). Rural Migration and Counter-urbanization in the European Periphery: The Case of Andalucia”, Sociologia Ruralis, 37(1): 134–153.
International Organization for Migration (2019). World Migration Report. Online Available at: https://publications.iom.int/system/files/pdf/wmr_2020.pdf
Kahsai, M., and P. Schaeffer (2009). “Deconcentration, Counter-urbanization, or Trend Reversal? The Population Distribution of Switzerland, Revisited” Regional Research Institute, West Virginia University.
Lee, E.S. A (1966). theory of migration. Demography. 3: 47–57.
Mendola, M (2010). “Rural out-migration and economic development at origins: A review of the evidence”, International Development, 24: 102-122.
Richart, C., V. Cromartie and B. Arthun (2014) “Impacts of return migration on rural U.S communities”, Rural Sociology,79(2): 200-226
Thomas, Dorothy Swaine (1941). “Social and Economic Aspects of Swedish Population Movements”, 1750-1933. Pp. xxiv, 487. New York: The Macmillan Co.,
Zipf, George K. )1946(. “The P1P./D Hypothesis: On the Intercity Movement of Persons”و American Sociological Review, 11:677-686.
اکبری, یونس. (1399). فهم ذهنی مهاجران از جاذبه و دافعه مقصد و مبدأ مهاجرت: مطالعه موردی مهاجران محله خلیج فارس شمالی تهران. نامه انجمن جمعیت شناسی ایران, 15(30), 321-342. doi: 10.22034/jpai.2021.134727.1157
MLA
یونس اکبری. "فهم ذهنی مهاجران از جاذبه و دافعه مقصد و مبدأ مهاجرت: مطالعه موردی مهاجران محله خلیج فارس شمالی تهران". نامه انجمن جمعیت شناسی ایران, 15, 30, 1399, 321-342. doi: 10.22034/jpai.2021.134727.1157
HARVARD
اکبری, یونس. (1399). 'فهم ذهنی مهاجران از جاذبه و دافعه مقصد و مبدأ مهاجرت: مطالعه موردی مهاجران محله خلیج فارس شمالی تهران', نامه انجمن جمعیت شناسی ایران, 15(30), pp. 321-342. doi: 10.22034/jpai.2021.134727.1157
VANCOUVER
اکبری, یونس. فهم ذهنی مهاجران از جاذبه و دافعه مقصد و مبدأ مهاجرت: مطالعه موردی مهاجران محله خلیج فارس شمالی تهران. نامه انجمن جمعیت شناسی ایران, 1399; 15(30): 321-342. doi: 10.22034/jpai.2021.134727.1157