وضعیت اشتغال زنان مهاجر افغانستانی شاغل در کار دستمزدیِ خانگی: یک مطالعه کیفی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

پزشک عمومی و دکتری جامعه شناسی، مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

چکیده

جنسیت و مهاجرت دو متغیر مرتبط با اشتغال غیررسمی هستند به طوری که زنان و مهاجران بیش از دیگران به اشتغال غیررسمی روی می‌آورند. در ایران زنان مهاجر افغانستانی بخشی از نیروی کار غیررسمی را تشکیل می‌دهند. هدف این مطالعه بررسیِ شرایط اشتغال زنان مهاجر شاغل در کار خانگیِ دستمزدی و عواملی است که آنها را به این شکل از اشتغال سوق می‌دهد. این مطالعه اکتشافی به روش کیفی و با استفاده از مصاحبه نیمه‌ساختار‌یافته با زنان مهاجر افغانستانی ساکن تهران که در خانه خودشان به کارِ مزدی اشتغال داشتند، انجام شد. تعداد مشارکت‌کنندگان در این مطالعه 16 نفر بود که تعداد نمونه به شیوه اشباع نظری تعیین شد. برای تحلیل داده‌ها، ابتدا کدگذاری داده‌ها انجام شد و بعد زیر‌طبقات و طبقات اصلی استخراج شدند. یافته‌ها نشان داد که کارهای دستمزدی خانگی که زنان افغانستانی ساکن ایران به آن اشتغال دارند، ناامن، تکه تکه شده، با یادگیری آسان و دستمزد اندک و تمام‌وقت هستند که زنان کارگر مهاجر فقیر به آن روی می‌آورند. این نوع اشتغال منطبق بر فرهنگ خانه‌نشینی زنان است و به علت انعطاف‌پذیری رضایت آنها را جلب می‌کند. نتیجه آنکه، کارِ دستمزدیِ خانگی انتخابی برآمده از شرایط اقتصادی-اجتماعی زنان مهاجر است که آنها را در وضعیت فرودست حفظ می‌کند و در معرض استثمار قرار می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Employment Status of Immigrant Afghan Women Who Working in Paid Work at Home: A Qualitative Study

نویسنده [English]

  • Simin Kazemi
MD., PhD, Social Determinant of Health Center, Shahid Beheshti University of Medical Sciences
چکیده [English]

Gender and immigration are two variable related to informal employments, in which women and immigrant tend to this kind of employment more than other groups. The purpose of this study is to survey the employment conditions of immigrant women in paid work at home and the factors that lead them to this type of employment .This qualitative study conducted by semi-structural interview and convenience sampling. Participants were 16 Afghan immigrant women in Tehran who work in “paid work at home”. After declaring the informed consent, a Semi-structured interview was conducted with each woman. Data were converted to texts, encoded, and classified into subcategories and then main categories. This study’s findings show that paid work at home is an unstable, fragmented, simple, full time with low wages that attracts poor immigrant women. This kind of work is in line with culture which imposes staying women at home and because of flexibility it can satisfy women. As a result, Paid work at home is a choice based on the socioeconomic status of immigrant women, which keeps them in an inferior position and exposes them to exploitation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • paid work at home
  • immigrant Afghan Women
  • secondary labor market
  • exploitation
آبوت، پاملا و کلر والاس (1381) . جامعه شناسی زنان، (ترجمه: منیژه نجم عراقی) ، تهران: نشر نی.
پوراحمد، احمد؛ کرامت الله زیاری و جاوید زاهدی (1393). "کیفیت زندگی شهری مهاجران افغان مقیم ایران با رویکرد ذهنی"، پژوهش‌های جغرافیای برنامه ریزی شهری، دوره‌ی 2، شماره‌ی 1، صص: 1-15.
تانگ، رُز مری (1393). نقد و نظر: در آمدی جامع بر نظریه‌های فمینیستی، (ترجمه: منیژه نجم عراقی)، تهران، نشر نی.
رخشانی، فاطمه، علیرضا انصاری مقدم و عبدالفهیم حر (1381). "آگاهی، نگرش و رفتار زنان مهاجر افغانی ساکن شهر زاهدان در مورد تنظیم خانواده"، باروری و ناباروری، دوره‌ی 3، شماره‌ی 4، صص: 47-54.
خسروی، فاطمه، زهرا قاسم زاده و سیامک زند رضوی (1397) ، "اشتغال و توانمندسازی زنان مهاجر افغان: مطالعه‌ای در مرکز دوست‌داران کودک مشتاق"، مجله مطالعات اجتماعی ایران، دوره‌ی 12، شماره‌ی 3، صص: 25-43.
روحانی، علی، عباس عسکری ندوشن و زهرا قرقچیان (1398). "برهمکنش درونی‌شدن ازدواج زودهنگام و مقاومت‌های پیشِ‌روی آن در میان نسل دوم زنان مهاجر افغانستانی مقیم شهر یزد"، مطالعات جمعیتی، دوره‌ی 5، شماره‌ی 1، صص: 177-216.
رید، ایولین (1380). آزادی زنان: مسائل، تحلیل‌ها و دیدگاه‌ها، (ترجمه: افشنگ مقصودی)، تهران، گل آذین.
زتکین، کلارا (1381). مسئله زنان در جامعه، (ترجمه اصغر مهدی زادگان)، تهران، نگاه.
سجادپور، فرزانه و ابراهیم جمالی سوسفی (1395)، "زنان افغان مهاجر و چالش‌های بازگشت به وطن"، پژوهش‌های انسان شناسی ایران، دوره‌ی 6، شماره‌ی 2، 131صص:-151.
سعدی، حشمت اله، سارا جلیلیان و احمد فرانی یعقوبی (1393). "تأثیر کسب و کارهای خانگی بر توانمندی‌های اجتماعی زنان روستایی"، زن و جامعه، دوره‌ی 5، شماره‌ی 3، صص: 85-106.
شلیله، محمد (1385). هزار توی کار و اشتغال زنان مهاجر، مدیریت، شماره 107 و 108، صص: 61-68.
علاءالدینی پویا و یحیی امامی (1384). "جهانی شدن، مهاجرت و فقر در ایران"، رفاه اجتماعی، دوره‌ی18، شماره‌ی 5، صص:۱۶۹-۲۰۰ .
فیگز، کیت (1388). زنان و تبعیض: تبعیض جنسی و افسانه‌ی فرصت‌های برابر، (ترجمه: اسفندیار زندپور و به دخت مال امیری)، تهران، گل آذین.
محمودیان، حسین (1386). "مهاجرت افغان‌ها به ایران: تغییر در ویژگی‌های اقتصادی، اجتماعی و جمعیتی و انطباق با جامعه مقصد"، نامه انجمن جمعیت شناسی ایران. دوره‌ی 2، شماره‌ی 4، صص: 42-69.
مرکز آمار ایران (1395). گزیده نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن. در دسترس از آدرس:
معارف‌وند، معصومه و سیده زهره مرشدی (1395). "امنیت غذایی زنان مهاجر افغان در منطقه‌ی فرحزاد و شهرری"، فصلنامه مددکاری اجتماعی. دوره‌ی ۵، شماره‌‌ی 1، صص:۳۴-۴۰.

مقصودی، مجتبی و ساحره غله دار (1390). "مشارکت سیاسی زنان افغانستان در ساختار جدید قدرت پس از حادثه 11 سپتامبر"، فصلنامه مطالعات روابط بین الملل. دوره‌ی 4، شماره‌ی 17، صص: 179-210.

میرزایی، حسین (1396). "بررسی انسان شناختی روزمرگی راهبردهای اقتصادی مهاجران افغانستانی". مطالعات فرهنگ و هنر آسیا. سال اول، شماره‌ی 2، صص: 137-173.

هارتمن، هایدی (1386). "سرمایه‌داری، مردسالاری و تفکیک شغل بر اساس جنس"، در شهلا اعزازی (تنظیم)، مجموعه مقالات فمینیسم و دیدگاهها، تهران، انتشارات روشنگران و مطالعات زنان. صص 215-242.

یوسفی، علی، سیدمهدی موسوی و آمنه سادات حسینی (1392). "شبکه اجتماعی مهاجران افغان در مشهد، مورد پژوهش: مهاجران ساکن شهرک گلشهر"، مسائل اجتماعی ایران، سال چهارم، شماره‌ی 1، صص: 213-239.

 

Abbasi-Shavazi, M. J., D. Glazebrook, G.Jamshidiha, H. Mahmoudian and R Sadeghi (2005). “Return to Afghanistan? A Study of Afghans Living in Zahedan, Islamic Republic of Iran”, Afghanistan Research and Evolution Unit, Online available at:https://www.unhcr.org/4430da902.pdf
 
Dessiye, M. and G. Emirie (2017). “living and working as a domestic worker in the Middle East: the experiences of migrant returnees in Girana town, North Wollo, Ethiopia”, African and Black Diaspora An International Journal, 11(2): 1-18.
Geetika, G, T. Singh, and A. Gupta (2011). “Women Working in Informal Sector in India: A sage of Lopsided Utilization of Human Capital”, International conference on economics and finance research, IACSIT Press, Singapore. Online available at: http://www.ipedr.com/vol4/106-M00051.pdf
Gimenez, M. (2005). Capitalism and the Oppression of Women: Marx Revisited. Science & Society, 69(1): 11-32.
Global Freedom Center (2010). Women: Invisible in Labor and Labor Trafficking. Online available at: https://humantraffickinghotline.org/resources/women-invisible-labor-and-labor-trafficking
Hennbry, J (2017). "For Their Own Good? Addressing Exploitation of Women Migrant Workers”, in McAuliffe, M. and M. Klein Solomon (Conveners) (2017) Ideas to Inform International Cooperation on Safe, Orderly and Regular Migration, IOM: Geneva
Hugo, G., M.J. Abbasi-Shavazi and R.Sadeghi (2012) Refugee movement and development- Afghan Refugee in Iran. Migration and Development, 1(2), 261-279.
ILO (2018), Women and Men in the Informal Economy: A Statistical Picture, Geneva: International Labour Office.

Kazi, S, B. Raza and N. Aziz (1989), Women in the Informal Sector: Home-based Workers in Karachi, The Pakistan Development Review, 28(4), 777-788.

Launov, A (2004). An Alternative Approach to Testing Dual Labour Market Theory. IZA Discussion Paper, No. 1289.
Mattar, M. and T. Basciano (2013), “the Protection of the Rights of Migrant Domestic Workers in a Country of Origin and a Country of Destination: Case studies of the Philippines and Kuwait”, International Human Rights Clinic.
Overseas Development Institute [ODI] (2008). Opportunity and exploitation in urban labour markets. Online Available at: www.odi.org.uk
Palumbo, L and A. Sciurba (2018). The vulnerability to exploitation of women migrant workers in agriculture in the EU: the need for a Human Rights and Gender based approach. European Union. Online available at: http://www.europarl.europa.eu/supporting-analyses
Servin, A. (2017). Exploring the Context of Labor Exploitation and Sexual Violence in Latin America: Life Narratives of Migrant Women Working in Domestic and Labor Sectors. SVRI Forum. Online available at: https://www.svri.org/forums/forum2017/Presentations/20%20September/3.%20Panel%20Sexual%20Harrassment%20-%20Copacabana/3.%20Argentina%20Servin%20_SVRI%20Central%20America%20P.pdf