بررسی مضیقه‌ ازدواج در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جمعیت‌شناسی دانشگاه تهران

2 کارشناس ارشد جمعیت‌شناسی دانشگاه تهران

چکیده

بحث مضیقه ازدواج یا عدم تعادل تعداد مردان و زنان واقع در سن ازدواج در اثر تغییرات ساختار سنی جمعیت کشور در پژوهش‌های پیشین مورد توجه قرار گرفته است. هدف این پژوهش به روز کردن اطلاعات موجود در مورد وضعیت مضیقه ازدواج در ایران بر اساس نتایج آخرین سرشماری نفوس و مسکن در سال 1390 است. به منظور دست‌یابی به تحلیلی دقیق از وضعیت مضیقه ازدواج، علاوه بر بررسی نسبت‌های جنسی و مقایسه‌های توصیفی، از شاخص میزان فراهمی زوج و شاخص مقایسه‌ای نسبت شانس ازدواج نیز استفاده می‌گردد. این شاخص‌ها برای زنان و مردان در کل کشور و نیز به تفکیک مناطق شهری-روستایی محاسبه می‌شوند. نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهد که در گروه سنی 24-20 ساله، زنان به جز زنان شهرنشین دارای تحصیلات متوسطه و پیش دانشگاهی؛ در گروه سنی 29-25، مردان شهر نشین دارای تحصیلات متوسطه و پیش دانشگاهی و کل زنان این گروه سنی؛ در گروه سنی 34-30، همه زنان در شرایط مضیقه ازدواج هستند و به طور کلی زنان بیش از مردان با مضیقه ازدواج روبرو هستند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Marriage squeeze in Iran

نویسندگان [English]

  • فاطمه ترابی 1
  • مسعود کوچانی اصفهانی 2
  • محمد شکفته گوهری 2
چکیده [English]

Marriage squeeze in Iran
Marriage squeeze or imbalance between the number of men and women in marriageable ages as a result of changes in the age structure of the population of Iran has been discussed in previous studies. The aim of this study is to update the information with regard to marriage squeeze according to the most recent census in 2011. In order to obtain a more precise analysis of marriage squeeze, the sex ratios as well such indicators of availability rate and comparative odds ratios are utilized. The results show the following groups face marriage squeeze. (1) among those aged 20-24 years old: women, except urban women with high school or pre-university education; (2) among those aged 25-29 years old: all women and urban men with high school or pre-university education; (3) among those aged 30-34 years old: all women. Overall, women face a more sever marriage squeeze than men.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Marriage
  • Marriage squeeze
  • availability rate
  • Comparative odds ratio
  • Iran
-      احمدی، وکیل و رضا همتی (1387). "بررسی وضعیت مضیقه ازدواج در ایران"، مطالعات راهبردی زنان. شماره 41، صص: 64-43#
-      امیرخسروی، ارژنگ (1367). "بررسی ازدواج و طلاق در کشور"، مجموعه مقالات سمینار جمعیت و توسعه در مشهد، صص: 246-227#
-      امیرخسروی، ارژنگ و یدالله فرهادی (1372). "عدم تعادل در عرضه و تقاضای ازدواج"، فصلنامه جمعیت، شماره 5 و 6، صص: 127-93#
-      بلادی موسوی، صدرالدین (1383). "تحصیلات عالی، موازنه جنسی و ازدواج"، مطالعات راهبردی زنان، شماره 26، صص: 285-230#
-      ترابی، فاطمه و عباس عسکری ندوشن (1391). "پویایی ساختار سنی جمعیت و تغییرات ازدواج در ایران"، نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران، دوره 7، شماره 13، صص: 23-5#
-      تمنا، سعید (1389). مبانی جمعیت شناسی، تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور#
-      درودی آهی، ناهید (1381 الف). "تحولات دموگرافیک و پدیده مضیقه ازدواج در ایران"، مجموعه مقالات نخستین همایش انجمن جمعیت شناسی ایران: تحولات اخیر و آینده جمعیت ایران، تهران: مرکز مطالعات و پژوهش‌های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه، صص: 208-195#
-      درودی آهی، ناهید (1381 ب). "عدم توازن نسبت‌های جنسی در سنین ازدواج"، فصلنامه جمعیت، شماره41، صص: 22-1#
-      ربانی، رسول، وحید قاسمی و وکیل احمدی (1389). "بررسی مضیقه ی ازدواج در استان‌های شمالی"، مطالعات اجتماعی ایران، شماره 11، صص: 62-46#
-      سازمان ثبت احوال کشور (1390). "ازدواج ثبت شده بر حسب اختلاف سن زوج به زوجه"، دسترسی آنلاین در: (http://www.sabteahval.ir/default.aspx?tabid=99)#
-      کمالی، افسانه (1386). "بررسی تنگنای ازدواج در ایران"، مطالعات جوانان، شماره 10 و 11، صص: 16-5#
-      کمالی، افسانه و مجید کوششی (1383). تحلیل وضعیت ازدواج زنان در ایران، شورای عالی انقلاب فرهنگی. دسترسی آنلاین در :
http://www.bashgah.net/fa/content/print_version/7399#
-      Demeny, P., & McNicoll, G. (2003). Encyclopedia of Population. New York: Thomson Gale#
-      Glick, P. C. (1988). “Fifty Years of Family Demografy: A Record of Social Change”, Journal of Marriage and Family, 50: 861-873#
-      Goldman, N., Westoff , C., and Hammerslough, C. (1984) "Demography of the Marriage Market in the United States", Population Index, 50, 5_25#
-      Guilmoto, C. (2012). "Skewed Sex Ratios at Birth and Future Marriage", Demography, 49(1): 77-100#
-      Heer, D. and Shechtman, A. (1981). "The Impact of the Female Marriage Squeeze and the Contraceptive Revolution on Sex Roles and", Marriage and Family, 43(1): 49-65#
-      Jiang, Q., Feldman, M., and Li, S. (2014). " Marriage Squeeze, Never-Married Proportion", Popul Res Policy Rev, 33(2): 189-204#
-      Qian, Y. (2012). "Marriage Squeeze for Highly Educated Women?", San Francisco: Ohio State University#
-      Torabi, F. and Baschieri, A. (2010). "Ethnic Differences in Transition to First Marriage in Iran: The Role of Marriage Market, Women's Socio-Economic Status, and Process of Development", Demographic Research, 22(2): 29-62#
-      Torabi, F, Baschieri, A., Clarke, L., and Abbasi-Shavazi, M.J. (2013). "Marriage postponement in Iran: accounting for socio-economic and cultural change in time and space", Population, Space and Place, 19 (3): 258-274#
-      Veevers, j. (1988). " The Real Marriage Squeeze, Mate Selection, Mortality, and the Mating Gradient", Sociological Perspectives, 31(2): 169-189#
-      Yang, W. and Tiffany Liu, Y. (2005). "Gender Imbalances and the Twisted Marriage Market in Taiwan", The Family and Social Change in Chinese Societies, 35: 117-130#