سن ازدواج از عوامل مهم پویایی جمعیت است که بر باروری، مرگ و میر و مهاجرت اثر دارد. از این رو مقاله حاضر به مطالعه تحولات الگوی سن مناسب ازدواج دختران و پسران براساس ویژگی‌های جمعیتی و اقتصادی- اجتماعی پرداخته و از داده‌های پیمایش ملی تحولات فرهنگی ایرانیان در سال 1383 و پیمایش ملی ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان در سال 1394 استفاده کرده است. یافته‌ها نشان از افزایش میانگین سن مناسب ازدواج دختران و پسران تقریبا به اندازه یک سال طی دو مقطع مورد مطالعه دارد، میانگین سن مناسب ازدواج دختران از 3/20 سال در 1383 به 2/21 سال در 1394 و میانگین سن مناسب ازدواج پسران از 8/24 سال در 1383 به 7/25 سال در 1394 رسیده است. سهم متغیرهای اثرگذار طی این سال‌ها تغییر کرده، اما تحصیلات همواره عاملی کلیدی و موثر در تبیین تحولات سن مناسب ازدواج دو جنس نسبت به دیگر متغیرها بوده است. وضع شغلی و پایگاه اقتصادی-اجتماعی در سال 1383 اثری نداشته، اما در سال 1394 متغیری اثرگذار بوده‌اند. بنابراین، با توجه اهمیت تحصیلات و اشتغال در نگرش به ازدواج در سال‌های اخیر، به منظور ایجاد تحول در تشکیل خانواده و تسهیل ازدواج نیازمند تنظیم سیاست‌های حمایتی در این دو حوزه هستیم.
بیی، ارل (1393). روشهای تحقیق در علوم اجتماعی، جلد دوم، ترجمه: رضا فاضل، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).
بنگستون، ورن و لن اکاک (1393). دایرهالمعارف خانواده (نظریهها و روشها)، ترجمۀ عالیه شکربیگی و شهلا مهرگان، تهران: جامعهشناسان.
درویشپورکاخکی، علی، عابدسعیدی، ژیلا (1392). "بررسی عوامل مرتبط با کیفیت زندگی وابسته به سلامت سالمندان شهر تهران." نشریه دانشکده پرستاری و مامایی، دوره23، شماره82.، صص. 16 ـ 8.
عثمانی، نسرین (1396). "تبیین دیدگاه سالمندان بیوه و فرزندان آن‌ها در مورد ازدواج مجدد"، پایاننامۀ کارشناسی ارشد رشته سالمندی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز: دانشکدۀ بهداشت.
علیکرمی، کریم (1398). "مطالعۀ پدیدارشناختی تجربۀ سالمندی در وضعیت تنهایی در بین زنان شهر بوکان"، رسالۀ دکتری تخصصی در رشته جامعه‌شناسی بررسی مسائل اجتماعی ایران، دانشگاه پیام نور: گروه علوم اجتماعی.
نیکنام، ماندانا، تیموری، مریم (1400). "مقایسۀ احساس رضایتمندی از زندگی، تحمل پریشانی و سبکهای مقابله با استرس در مردان سالمند با ازدواج مجدد و مردان سالمند مجرد." مجلۀ دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، سال 28، شماره 1 (پیاپی 114)، صص: 28-21.
قادری، شادی؛ صحاف، ربابه؛ محمدی شاه بلاغی، فرحناز؛ انصاری، غلامرضا؛ قرنجیک، عزیزه؛ اشرفی، کاظم وهمکاران (1391). "برآورد میزان شیوع افسردگی و عوامل فردی مرتبط با آن در سالمندان کُرد مقیم منزل در سال1389." سالمند:مجله سالمندی ایران، دوره7، شماره1. صص. 66 ـ 57
کلارک، آلیسون و استوارت کرنلیا برنتانون (1389). طلاق، علل و پیامدها؛ ترجمۀ سعید صادقی و همکاران، اصفهان: پیغام دانش.
محمدپور، احمد (1389). روش در روش: ساخت معرفت در علوم انسانی، تهران: انتشارات جامعهشناسان.
محمدپور، احمد؛ رضائی، مهدی (1388). "مبانی پارادایمی روش مردمنگاری و نظریه زمینه ای در پژوهش کیفی: اصول نظری و شیوههای عملی"، فصلنامه علوم انسانی دانشگاه بوعلی سینا همدان، دانشگاه بوعلی سینا همدان، شماره 18 ـ 17، صص: 95 ـ 72.
محمدپور، احمد(1392). ضد روش 2، مراحل و رویههای عملی در روششناسی کیفی، تهران: انتشارات جامعهشناسان.
مرکز آمار ایران (1395 الف) سرشماری نفوس و مسکن کل کشور: جدول جمعیت بر اساس زناشویی، بازبینی شده در تاریخ 01/10/1400، org.ir
مرکز آمار ایران (1395 ب) سرشماری نفوس و مسکن استان کردستان: جدول جمعیت بر اساس زناشویی، بازبینی شده در تاریخ 01/10/1400، org.ir
هروی کریملو، مجیده؛ انوشه، منیژه؛ فروغان، مهشید؛ شیخی محمدتقی؛ و همکاران (1386). "تبیین دیدگاه سالمندان پیرامون پدیده احساس تنهایی: یک پژوهش کیفی پدیدارشناسی"، سالمند: مجله سالمندی ایران، دوره2، شمارۀ 4، صص 42- ـ 410.
Aguila S., Aquino-Malabanan M, Lopez ER.(2015). "Marital Satisfaction among Widows and Widowers." Asia Pacific Journal of Education, Arts and Sciences, 2(3) ,97-102.
Carr D.(2004). "The desire to date and remarry among older widows and widowers." Journal of Marriage and Family, 66(4) ,1051-68.
Glaser, Straus A.(1967). Discovery of Grounded Theory, New York: Aldine de Gruyter.
Goldscheider FK. (1994). "Divorce and remarriage: effects on the elderly population." Reviews in Clinical Gerontology, 4 (03): 253-9.
Katschke-Jennings B, Healy D.(1988). "Remarriage and the Elderly." Journal of Religion & Aging, 3(3-4) ,1-11.
Hsieh, Hsiu-F. and Shannon SE (2005). "Three Approaches to Qualitative Content Analysis." Qualitative Health Research, 15: 1277-1290.
Hooyman, N.R., Kiyak, H, A. (2018). Social Gerontology: a multidiciplinary perspective, 3rd New York: Pearson.
Indriana Y.(2013). "Remarriage in Elderly: A Qualitative Research." Journal of Modern Education Review, 3(11): 870-80
Kiecolt-Glaser, J. K., & Newton, T. L. (2001). "Marriage and health: His and hers." Psychological Bulletin, 127(4), 472–503. https://doi.org/10.1037/0033-2909.127.4.472
Neuman L. (2000). Social Research Methods, Third Edition, London: Allyn and Bacon.
Sun X-h, Song (2014). "The Situation, Demand and Obstacle of Remarriage of Rural Elderly-Based on the Survey of Two Villages in Hubei and Jiangxi Provinces." Scientific Research on Aging, 2 (9), 20-7.
Turner (1998). The Structure of Sociological Theory, 6th ed. NewYork, Wadsworth Publishing.
Watson WK, Bell NJ, Stelle C. (2010). "Women narrate later life remarriage: Negotiating the cultural to create the personal." Journal of aging studies, 24 (4): 302-12.
قربانی, زهرا, & ترابی, فاطمه. (1400). تحولات سن مناسب ازدواج در ایران و تعیین‌کننده‌های آن بین سال‌های 1383 تا 1394. نامه انجمن جمعیت شناسی ایران, 16(31), 33-59. doi: 10.22034/jpai.2022.136091.1161
MLA
زهرا قربانی; فاطمه ترابی. "تحولات سن مناسب ازدواج در ایران و تعیین‌کننده‌های آن بین سال‌های 1383 تا 1394". نامه انجمن جمعیت شناسی ایران, 16, 31, 1400, 33-59. doi: 10.22034/jpai.2022.136091.1161
HARVARD
قربانی, زهرا, ترابی, فاطمه. (1400). 'تحولات سن مناسب ازدواج در ایران و تعیین‌کننده‌های آن بین سال‌های 1383 تا 1394', نامه انجمن جمعیت شناسی ایران, 16(31), pp. 33-59. doi: 10.22034/jpai.2022.136091.1161
VANCOUVER
قربانی, زهرا, ترابی, فاطمه. تحولات سن مناسب ازدواج در ایران و تعیین‌کننده‌های آن بین سال‌های 1383 تا 1394. نامه انجمن جمعیت شناسی ایران, 1400; 16(31): 33-59. doi: 10.22034/jpai.2022.136091.1161
)
