مطالعه نقش سن و علل مرگ در تفاوت‌های استانی امید زندگی در بدو تولد در ایران، 1395

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار جمعیت شناسی، مؤسسه تحقیقات جمعیت کشور، تهران، ایران

چکیده

هدف این مطالعه شناخت ظرفیت‌های موجود در بهبود امید زندگی در بدو تولد است. در همین راستا، نقش گروه‌های سنی و علل اصلی مرگ در تفاوت‌های امید زندگی دربدو تولد در سطح استان‌های کشور در سال 1395 مورد بررسی قرار گرفته است. برای محاسبه شاخص امید زندگی دربدو تولد از داده‌های سازمان ثبت احوال کشور استفاده شده است. همچنین اطلاعات علل مرگ بر حسب سن و جنس از سامانه ثبتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اخذ شده است. پس از تصحیح کم‌ثبتی داده‌های مرگ، نقش گروه‌های سنی و علل مرگ در تفاوت‌های استانی امید زندگی با کاربرد روش تجزیه آریاگا محاسبه شد. یافته‌ها نشان داد که استان سیستان و بلوچستان پایین‌ترین و استان‌های اصفهان و البرز بالاترین امید زندگی دربدو تولد در کشور را دارند که تفاوت حدود 8 سال در امید زندگی را نشان می‌دهد. همچنین تقریبا همه سنین نقش مثبت در فزونی امید زندگی استان‌های با امید زندگی بالاتر از سطح کشور داشتند. بیماری‌های قلبی و عروقی و حوادث غیرعمدی مهم‌ترین علل تفاوت امید زندگی در سطح استان‌های کشور بودند. براساس یافته‌ها، به‌نظر می‌رسد تفاوت‌های موجود در طول عمر در سطح استان‌های کشور ناشی از نابرابری در توسعه است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Age and Causes of Death in Provincial Differences in Life Expectancy at Birth in Iran, 2016

نویسنده [English]

  • Mohammad Sasanipour
Assistant Professor of Demography, National Institute for Population Research, Tehran, Iran
چکیده [English]

The aim of this study is to identify the existing capacities in improving life expectancy at birth. So, the role of age groups and the main causes of death in provincial differences in life expectancy at birth in 2016 have been investigated in Iran. Life expectancy at birth was calculated using the National Organization for Civil Registration data. In addition, data on the causes of death by age and sex have been obtained from the registration system of the Ministry of Health and Medical Education. After correcting the death data, the role of age groups and causes of death in the provincial differences in life expectancy were calculated using the Arriaga decomposition method. The results suggested that Sistan and Baluchestan province has the lowest and Isfahan and Alborz provinces have the highest life expectancy at birth in Iran, which shows a difference of about 8 years in life expectancy. Furthermore, almost all ages positively affected the life expectancy of provinces with higher life expectancy than the national level. Cardiovascular diseases and unintentional accidents were the most important causes of the difference in life expectancy in the provinces of Iran. Based on the findings, it seems that the differences in life expectancy at the provincial level are due to inequality in development.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mortality
  • life expectancy at birth
  • causes of death
  • age group
  • cardiovascular diseases

مراجع

  • آقا، هما (1387). محاسبه جدول عمر خلاصه و کامل استان‌های ایران برای سال 1385. تهران: مرکز مطالعات و پژوهش‌های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه.
  • حسینی، حاتم، محمد ترکاشوند و عاطفه عزیزی شاکر (1399). "برآورد پوشش ثبت مرگ و ساخت جدول عمر مستقیم برای استان‌های ایران در دوره‌ی 1395 ـ 1390". نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران، سال 15، شماره 30، صص: 75-105.
  • زنجانی، حبیب‌الله و طه نورالهی (1379). جداول مرگ‌ومیر ایران برای سال 1375 (بر حسب جنس در کل کشور و استان‌ها). تهران: موسسه عالی پژوهش سازمان تأمین اجتماعی.
  • ساسانی‌پور، محمد، مجید کوششی، عباس عسکری ندوشن و اردشیر خسروی (1396). "نقش تغییرات سن و علت مرگ در افزایش امید زندگی در ایران در دهه اخیر". نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران، سال 12، شماره 25، صص: 109-134.
  • ساسانی‌پور، محمد، مصیب محبی میمندی (1398). "بررسی امکان بهبود امید زندگی ایران با حذف علل عمده مرگ طی دوره 1394-1385". دو فصلنامه مطالعات جمعیتی، دوره 5، شماره 1، صص: 7-29.
  • ساسانی‌پور، محمد، مهیار محبی میمندی و اردشیر خسروی (1400). "بررسی تفاوت­های استانی امید زندگی در کشور: مقایسه موردی دو استان گیلان و سیستان و بلوچستان". دوفصلنامه مطالعات جمعیتی، دوره 7 شماره 1: زیر چاپ.
  • عینی زیناب، حسن (1393). پیش‌بینی میزان‌های مرگ‌ومیر تا افق زمانی ۱۴۲۰. تهران: پژوهشکده آمار.
  • کوششی، مجید (1397). جداول عمر کشور در سال 1395 براساس آمارهای ثبت مرگ در ایران. تهران: پژوهشکده بیمه.
  • مرکز آمار ایران (1397). شاخص امید زندگی در بدو تولد: 95-139 تهران: مرکز آمار ایران.
  • میرزایی، محمد (1384). جمعیت و توسعه با تأکید بر ایران (ده مقاله).تهران: انتشارات مرکز مطالعات و پژوهش‌های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه.
  • میرزایی، محمد (1385). گفتاری در باب جمعیت شناسی کاربردی. چاپ چهارم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  • Andreev, E.M (1982). "The method of components in the analysis of length of life". Vestnik Statistiki, 9: 42- 47.
  • Arriaga, E (1984). "Measuring and explaining the change in life expectancies". Demography, 21(1): 83-96.
  • Crombie, I. K., Irvine, L., Elliott, L., Wallace, H and World Health Organization. (2005). Closing the health inequalities gap: an international perspective (No. EUR/05/5048925). Copenhagen: WHO Regional Office for Europe.
  • Gaylin, DS., Kates, J (1997). "Refocusing the lens: epidemiologic
    transition theory, mortality differentials, and the AIDS pandemic. Social science & medicine, 44: 609-621.
  • Hill, K., You, D., Choi, Y (2009). "Death distribution methods for estimating adult mortality: sensitivity analysis with simulated data error." Demographic Research, 21: 235–254.
  • Khosravi, A., Taylor, R., Naghavi, M and Lopez, A (2007). "Differential mortality in Iran." Population Health Metrics, 5(7): 1-15.
  • McKee, M., & Nolte, E. (2004). "Lessons from health during the transition from communism." British medical journal, 329(7480): 1428-1429.
  • Mosley, W. H., and Chen, L. C (2003). "An analythical framework for the study of child survival in developing countries. Bulletin of the world Health Organization, 81: 140-145.
  • Moultrie, T.A., Dorrington, R.E., Hill, A.G., Hill, K.H. , Timæus, I.M., and Zaba, B. (eds.)(2013). Tools for Demographic Estimation, France, Paris: International Union for the Scientific Study of Population. http://demographicestimation.iussp.org/
  • Notestein, F. W. (1945). The long view. Food for the world. T. Schulz, Editor.
  • Oeppen, J., and Vaupel, J. W. (2002). "Broken limits to life expectancy." Science, 296(5570): 1029-1031.
  • Olshansky, S. J., and Ault, A. B. (1986). "The fourth stage of the epidemiologic transition: the age of delayed degenerative diseases." The Milbank Memorial Fund Quarterly, 64(3): 355-391.
  • Omran, A. R. (1971). "The epidemiologic transition: A theory of the epidemiology of population change." Milbank Memorial Fund Quarterly, 83(4): 509-538.
  • Pollard, J.H (1982). "The expectation of life and its relationship to mortality.” Journal of the Institute of Actuaries, 109(442): 225-240.
  • Pollard, J.H (1988). "On the decomposition of changes in expectation of life and differentials in life expectancy." Demography, 25: 265-276.
  • Pullum, T. W., Tedrow, L. M., and Herting, J. R (1989). "Measuring change and continuity in parity distributions." Demography, 26: 485-498.
  • Qamar, M. K. (2003). Facing the Challenge of an HIV/AIDS Epidemic: agricultural extension services in sub-Saharan Africa. Sustainable Development Department, Food and Agriculture Organization of the United Nations.
  • Ruzicka L, Kane P. (1990). "Health transition: the course of morbidity and mortality." Determinants of Health Journal, 1: 1- 26.
  • Santosa, A., Wall, S., Fottrell, E., Högberg, U., and Byass, P. (2014). "The development and experience of epidemiological transition theory over four decades: a systematic review." Global health action, 7(1): 23574.
  • Teitelbaum, M. S. (1975). "Relevance of demographic transition theory for developing countries." Science, 188(4187): 420-425.
  • S. Department of Health and Human Services (1980). Cancer patient
    survival experience.     Public Health Service. NIH pub. no. 80-
    2148. Washington.
  • United Nations (2019). World mortality report. Department of Economic and Social Affairs Population Division. New York.
  • Vos, T., Lim, S. S., Abbafati, C., Abbas, K. M., Abbasi, M., Abbasifard, M., ... and Bhutta, Z. A. (2020). "Global burden of 369 diseases and injuries in 204 countries and territories, 1990–2019: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2019." The Lancet, 396(10258): 1204-1222.
نامه انجمن جمعیت شناسی ایران
دوره 16، شماره 31
شهریور 1400
صفحه 315-342

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 11 دی 1400
  • تاریخ بازنگری: 02 بهمن 1400
  • تاریخ پذیرش: 16 اسفند 1400
  • تاریخ اولین انتشار: 16 اسفند 1400

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار