تحلیل فضایی اثرات بیکاری و بیکاری تحصیل-کردگان بر جغرافیای سیاسی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران

2 استاد گروه جمعیت شناسی، دانشگاه تهران

3 دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران

چکیده

بیکاری از لحاظ اجتماعی و سیاسی ظرفیت بحران­آفرینی بالایی دارد و می‌تواند مقبولیت و حتی مشروعیت حکومت‌ها را زیر سوال ببرد. پاسخ حکومتها به بیکاری، ایجاد فرصت­های آموزشی است تا ورود نیروی جدید به بازار کار را به تعویق بیندازند که در ایران باعث افزایش بیکاری تحصیل‌کردگان شده است. تفاوت فضایی در نرخ بیکاری و سهم بیکاران تحصیل‌کرده در کشور، تبعیض فضایی مزمن و تسلط الگوی مرکز- پیرامون و انطباق این الگو بر محل زیست گروه­های قومی، نگرانی­های سیاسی و احتمال اوج گرفتن ناآرامی را در کشور افزایش می­دهد. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و آماری با تأکید بر کشف الگوهای فضایی بیکاری به‌طور عام و بیکاری تحصیل‌کردگان به‌طور خاص با استفاده از روش­های تحلیل فضایی آماره موران و آماره Getis–Ord Gi* در پی پاسخ به این سوالات است که الگوهای فضایی بیکاری در ایران چگونه است و دارای چه اثراتی بر جغرافیای سیاسی کشور است؟ نتایج پژوهش نشان می‌دهد الگوهای فضایی بیکاری با بیکاری تحصیل­کردگان متفاوت است و پایداری این الگوها طی زمان باعث تقویت فرایندهای ناموزون مهاجرت و توسعه شده و برداشت مردم از آن را سیاسی ساخته است و تداوم این وضعیت از دیدگاه جغرافیای سیاسی، چالش بزرگی برای حاکمیت و دولتمردان است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Spatial Analysis of the Effects of Unemployment and Unemployment of Educated People on Iran’s Political Geography

نویسندگان [English]

  • Yashar Zaki 1
  • Seyed Abbas Ahmadi 1
  • Mohammad Jalal Abbasi-Shavazi 2
  • Zahra Adibnia 3
1 Assistant Professor of Political Geography, University of Tehran
2 Professor, Department of Demography, University of Tehran
3 PhD Candidate in Political Geography, University of Tehran
چکیده [English]

Unemployment has a high potential for creating crises socially and politically, and thus it can call into question the state’s acceptability and legitimacy. The state’s response to unemployment is to delay the entrance of the new labor force into the job market by providing educational opportunities, which has led to an increase in unemployment among educated people in Iran. An spatial difference in unemployment and share of unemployed educated people in the country, a chronic spatial discrimination and domination of the core-periphery pattern and its adaption on the habitat of ethnic groups increase political concerns and the chance of rising unrests in Iran. This article uses descriptive-analytical and statistical methods with an emphasis on the discovery of spatial patterns of unemployment in general and unemployment of educated people in particular. The paper applies the methods of spatial analysis of Moran and Getis – Ord Gi * statistics to address the question on unemployment patterns in Iran and their effect on the country's political geography. The results show that the spatial patterns of unemployment are different from those related to the unemployment of educated people, and the sustainability of these patterns over time has strengthened the uneven processes of migration and development leading to the people's perceiving these as political. The continuation of this situation from a political geography perspective is a major challenge for the state and government.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Unemployment
  • Unemployment of educated
  • Spatial analysis
  • GIS
  • Governance
  • National security
  • Legitimacy and acceptability
-      آل­عمران، رویا، آل­عمران، سیدعلی، کسمایی­پور، وحیده (1393). "بررسی تاثیر بهره­وری نیروی کار بر بیکاری در ایران"، مدیریت بهره‌وری، سال هشتم، شماره 29 صص 60-47.
-      اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی یاسوج (1390). معرفی استان کهگیلویه و بویراحمد، دسترسی آنلاین: http://yasoujccim.ir/
-      احمدی، حمید (1389). قومیت و قوم‌گرایی در ایران، افسانه و واقعیت. تهران، نشر نی. چاپ هشتم
-      ادیب­نیا، زهرا (1398). تحلیل اثرات متغیرهای جمعیتی بر روابط دیالکتیک سیاست و فضا، رساله دکتری جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران: دانشکده جغرافیا
-      داودی، آزاده، محمود هوشمند، سعید ملک­الساداتی (1397). "بررسی سیاست­های حمایت از بیکاران در ایران با استفاده از روش­های دلفی فازی و تحلیل سلسله مراتب فازی". پژوهش­ها و سیاست­های اقتصادی. شماره 87، سال 26، صص 308-249.
-      رازینی، ابراهیم علی، امیررضا سوری، احمد تشکینی (1390). "بیکاری و اندازه دولت: آیا رابطه قابل قبولی وجود دارد؟". پژوهشهای اقتصادی، دوره 11، شماره 2: صص 57-35.
-      صفری، سعید، بهاره آروین وکوثر کریمی‌پور (1398). "آموزش عالی و اشتغال در دانشگاه پس از انقلاب اسلامی". سیاست علم و فناوری. دوره 11، شماره 1: صص2-14
-      طالبی هوشنگ، صمدی سعید (1382). "مقایسه مزیت نسبی آموزشی عالی و فعالیتهای اقتصادی در استان اصفهان". پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی. ۹ (۳) :۱۲۵-۱۵۷
-        عباسی­نژاد، حسین، مینا صادقی، هادی رمضانی (1393)، "بررسی رابطۀ جرایم اجتماعی و متغیر های اقتصادی در ایران"، برنامه­ریزی و بودجه. شماره 3، سال 19: صص 91-69.
-      عزیزی، نعمت­اله (1383)". اشتغال و آموزش عالی: راهبردهای پیوند آموزش عالی با نیازهای بازار کار". پژوهش و برنامه­ریزی آموزش عالی. شماره 31 و 32: صص 198-171.
-      عسگری، حشمت­اله، مهدی تقوی، منوچهر عسگری، عباس شاکری (1387). "بررسی علل فرار مغزها از کشورهای درحال توسعه به کشورهای OECD در قالب مدل جاذبه". فصلنامه اقتصاد مقداری، دوره5، شماره2: صص 22-1.
-      علی محمدی، عباس (1388)، مبانی علوم و سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی، تهران، سمت
-      غروی نخجوانی (1381). "بحران بیکاری در اقتصاد ایران". پژوهشنامه اقتصادی، دوره 2، شماره : صص 184-171.
-      فاضلی، محمد (1398). سخنرانی با موضوع "بررسی لایه‌های زیرین و چشم انداز اعتراضات آبان ماه ۹۸". منتشر شده در روزنامه ایران، پنج‌شنبه ۲۸ آذر ۱۳۹۸، شماره ۷۲۳۳.
-      فرجی‌راد، عبدالرضا (1382). "فقر اقتصادی امنیت ملی را آشفته می کند." روند اقتصادی، شماره 5: 34-30
-      فرجی سبکبار، حسنعلی (1392).، "تحلیل اختلافات فضایی فعالیت (اشتغال و بیکاری) در نواحی روستایی ایران". اقتصاد فضا و توسعه روستایی. دوره 2، شماره : صص 24-3.
-      قانعی راد، محمدامین (1383). "توسعه ناموزون آموزش عالی: بیکاری دانش آموختگان و مهاجرت نخبگان". رفاه اجتماعی. دوره 4، شماره 15، صص 208-169.
-      گرینت، کیت (1385). جامعه شناسی کار. (ترجمه رضوان صدقی نژاد). تهران: نشر علم.
-      گلدستون، جک، اریک کافمن، مونیکا دوفی تافت (1395). جمعیت شناسی سیاسی، (ترجمه یعقوب فروتن)، تهران: موسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور.
-      مختاری­پور، مرضیه، سید علی سیادت (1386). "تاثیر عوامل اقتصادی بر بیکاری تحصیل کرده های دانشگاهی" رفاه اجتماعی. دوره 6، شماره : صص 357-343.
-      مداح، مجید، محبوبه فراهتی (1398). "تحلیل تجربی اثر مستقیم بیکاری بر اقتصاد سایه در ایران (رویکرد تقاضای پول)". تحقیقات اقتصادی. دوره 54، شماره 2: صص 441-419.
-      مرکز آمار ایران (1393). "تعارف و مفاهیم استاندارد آماری (برای استفاده در طرح­ها و گزارش­های آماری)". تهران: مرکز آمار ایران. (ویراست سوم).
-      مرکز آمار ایران (1390). "سرشماری عمومی نفوس و مسکن"
-      مرکز آمار ایران (1395). "سرشماری عمومی نفوس و مسکن"
-      مطیعی لنگرودی، سید حسن (1396). "چرا دانش مخاطرات؟ (ضرورت پرداختن به مخاطرات انسانی؛ بیکاری)". مدیریت مخاطرات طبیعی، دوره 4، شماره 2: صص 101-97.
-      مکیان، سید نظام­الدین، مجتبی رستمی، داوود فرهادی، محمدامین زابل (1397). "اثر نامتجانس بیکاری بر جرم در ایران: رویکرد سلسله مراتبی پنل بیزین-پواسن". پژوهش‌های اقتصادی ایران، دوره 23، شماره 76: صص 158-137.
-      ملکان، مریم، علیرضا امینی (1396)، "آزمون نقش پیشرفت فناوری بر سهم اشتغال نیروی کار دارای تحصیلات عالی". برنامه­ریزی و بودجه، سال 22، شماره1، صص 71-47.
-      موسایی، میثم، سعید گرشاسبی فخر (1389). "بررسی رابطه بین بیکاری و قاچاق مواد مخدر در ایران". مسایل اجتماعی ایران. دوره 1، شماره 2: صص 167-145.
-      نجار نهاوندی، مریم، افشین خاکی نجف­آبادی (1388). "تحلیل جمعیت­شناختی بیکاری جمعیت فعال در استان­های مختلف کشور بر اساس سرشماری سال ".  نامه انجمن جمعیت شناسی ایران، پیاپی ۷ ، صص ۱۱۵ -۱۳۹
-      هادیان، ابراهیم (1383). "بررسی تاثیر آموزش افراد جویای کار بر طول دورۀ بیکاری آنها (مورد مطالعه شهرستان شیراز)". تحقیقات اقتصادی. شمار 69، تابستان 1384، صص238-217.
-      هرندی، فاطمه، زهره فلاح­محسن­خانی (1386). "اشتغال جوانان و چالش­های آن". رفاه اجتماعی. سال ششم، شماره 25، صص 146- 133.
یاسمی، کژال، علی فلاحتی و آزاد خانلری (1398)، "بررسی اثرات سرریز صنعتی شدن بر بیکاری در استان های ایران". اقتصاد و الگوسازی. پیاپی ۳۷ ، صص 209-187.
-      Abbasi-Shavazi, MJ., Jones, G., (2018). "Population dynamics and human capital in Muslim countries". Vienna Yearbook of Population Research 16: 1–25.
-      Barnard, H., Turner, C., (2011). Poverty and ethnicity: A review of evidence. Online available on: https://www.jrf.org.uk/sites/default/files/jrf/migrated/files/poverty-ethnicity-evidence-summary.pdf
-      Čermák,D., Mikešová, R., Stachová, J., (2016). "Regional differences in political trust: Comparing the Vysocina and Usti Regions". Communist and Post-Communist Studies. 49(2), 137-146.
-      ESRI (2017), online help. Online available on:  https://doc.arcgis.com/en/arcgis-online/get-started/get-started.htm
-      Salomo, K. (2019). "The residential context as source of deprivation: Impacts on the local political culture. Evidence from the East German state Thuringia." Political Geography, 69: 103-117
-      Furlong, J. (2019). "The changing electoral geography of England and Wales: Varieties of “left-behindedness”. Political Geography, Available online 31 August 2019, 102061.
-      Fischer, M., Wang, J., (2011)." Spatial Data Analysis: Models, Methods and Techniques". Springer.
-      Getis, A., & Ord, J. k. (1996). "Local spatial statistics: an overview." In P. A. Longley, & M. Batty (Eds.), spatial analysis: Modelling in a GIS environment (pp. 261-277). Canada: John Wiley & Sons, Inc
-      Getis, A., & Ord, J. K. (1992). "The analysis of spatial association by use of distance statistics. Geographical Analysis, 24(3), 189-206
-      Güçlü, M. (2017). "Regional Unemployment Disparities in Turkey." Journal for Economic Forecasting, XX(2), 94-108.
-      Hinman, Sarah E., (2017). "Comparing spatial distributions of infant mortality over time: Investigating the urban environment of Baltimore, Maryland in 1880 and 1920." Applied Geography, 86,1-7.
-      Jones, G., S., Newlee, D., (2019). "Iran’s Protests and the Threat to Domestic Stability." Online available on CSIS.org.
-      Kondo, K., (2015). "Spatial persistence of Japanese unemployment rates." Japan and the World Economy 36: 113-122.
-      Lia, B., (2005). "Globalization and the future of terroeism: patterns and predictions." London and New York: routledge.
-      Lutz, W., Cuaresma, J.C., Abbasi-Shavazi, MJ., (2010), "Demography, Education, and Democracy: Global Trends and the Case of Iran." Population and Development Review, 36 (2): 253 – 281.
-      Moutselos, M., (2020). "Estates against the state? Evidence from the 2005 wave of French riots." Political Geography, 76: 1-12. online available on
https://doi.org/10.1016/j.polgeo.2019.102088
-      Rennie Short, J., (1993). An Introduction to Political Geography. Routledge, second edition, London.
-      Wang, david w.s, Lee, Jay (2001), Statistical analysis of geographic information with ArcViewGIS and ArcGIS, Wiley,USA
-      Xing, Ch., Yang, P., Li, Zh., (2018). "The medium-run effect of China's higher education expansion on the unemployment of college graduates." China Economic Review. 51: 181-193.
-      Yang, L., (2018). "Higher education expansion and post-college unemployment: Understanding the roles of fields of study in China." International Journal of Educational Development, 62: 62-74