بررسی عوامل تعیین‌کننده تصمیم سزارین در برابر زایمان طبیعی در زنان باردار شهر اصفهان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد جمعیت شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشیار جمعیت شناسی، موسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور

3 استاد جمعیت شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

شیوع سزارین در ایران نسبت به دهه‌ 1350‌ افزایش سه برابری داشته است، به طوری‌که به گزارش سازمان جهانی بهداشت ایران در سال 2008 به لحاظ فراوانی سزارین در دنیا رتبه‌ی دوم را دارا بوده است. سزارین در اصفهان نیز شیوع بالایی دارد. لذا هدف این مقاله بررسی عوامل تعیین کننده تصمیم سزارین در زنان باردار شهر اصفهان است.  این پیمایش بر روی 400 زن 15 تا 49 ساله باردار که در ماه‌های پایانی بارداری بوده‌اند و برای وضع حمل به یکی از مراکز بهداشتی درمانی شهر اصفهان مراجعه کرده بودند انجام شد. داده‌ها توسط پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری گردید. نتایج تحلیل چند متغیره نشان داد که پس از کنترل تحصیلات، درآمد و نیات باروری، احتمال تصمیم سزارین با افزایش نقش پزشک در تشویق سزارین، افزایش هنجار ذهنی در پذیرش سزارین و تصویر بدنی بطور معنی داری افزایش می‌یابد. همچنین نگرش نسبت به سزارین و فردگرایی از طریق تأثیر بر هنجار ذهنی بر تصمیم سزارین تأثیر می‌گذارند. بر اساس نتایج این مطالعه، تصمیم سزارین در زنان باردار یک تصمیم پیچیده بوده که تحت تأثیر عوامل مختلف شکل می‌گیرد. لذا مداخلات جامع برای کاهش سزارین با تأثیر بر نقش پزشکان، تغییر هنجار ذهنی و فرهنگ‌سازی در زمینه‌ی تصویر بدنی توصیه می‌شود. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Determinants of Intention for Cesarean Section vs. Normal Delivery among Pregnant Women in Esfahan

نویسندگان [English]

  • Zahra Shams-Ghahfarrokhi 1
  • Farideh Khalajabadi Farahani 2
  • Hasan Saraei 3
1 MA in Demography, Allame Tabatabaei University
2 Associate Professor in Demography, National Population and Comprehensive Management Institute
3 Professor of Demography, Allameh Tabatabaei University
چکیده [English]

The rate of cesarean section (CS) in Iran accounts as the 2nd highest rate in the world, and this rate in Isfahan is the highest rate in the country. This paper aims to assess correlates and determinants of intention for cesarean section versus normal vaginal delivery among pregnant women in Isfahan. A survey was conducted among 400 pregnant women aged 15 to 49 years. Pregnant women with gestational age of 24-40 weeks who attended to labor clinics of nine hospitals in Isfahan were recruited using non probability sampling during June and July 2014.Multivariate analysis identified selected factors as determinants of intention for CS. These are “the role of physician”, “subjective norms” and “body Image” upon control of education, income and number of ideal fertility. Moreover, path analysis showed that “attitude towards cesarean section” and “individualism” imparts their influence on CS decision through subjective norm. Accordingly, voluntary cesarean section is a complex decision which is shaped by various factors and comprehensive interventions is suggested to discourage cesarean section. These interventions need to encompass changes in physicians’ role, social norms, body image and correcting misperceptions among women towards CS and VD during prenatal educational courses.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Determinants
  • caesarean section
  • vaginal delivery
  • Isfahan
امیری فراهانی، لیلا و محمد جلال عباسی شوازی (1391). "بررسی روند تغییرات میزان سزارین در ایران و عوامل جمعیت‌شناسی مرتبط با آن در سه دهه‌ی اخیر"، مجله‌ی دانشگاه علوم پزشکی فسا، شماره 3، صص127-134.
خلج‌آبادی فراهانی، فریده و حسن سرائی (1391). "قصد تک‌فرزندی و تعیین‌کننده‌های آن و مردان دارای یک فرزند کمتر از 5 سال، ساکن تهران"، نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران، سال هفتم، شماره 13، صص:118-148.
دفتر برنامه‌ریزی و بودجه- گروه مطالعات اقتصاد و توسعه (1388)، گزارش اقتصادی اجتماعی استان اصفهان، ص 17.
دواس، دی.ای (1376). پیمایش در تحقیقات اجتماعی، (ترجمه هوشنگ نایبی)، تهران: نشر نی.
زمانی علویجه فرشته، پروین شهری ، مریم کلهری، محمد حسین حقیقی‌زاده، غلام‌رضا شریفی‌راد و محبوبه خورسندی (1390). "شناسایی عوامل مرتبط با انتخاب زایمان سزارین: مطالعه‌ای تئوری‌محور"،  دانشور پزشکی، دو ماهنامه علمی پژوهشی دانشگاه شاهد ، جلد 19 شماره 96 صص1-10.
سرایی، حسن. (1387). "گذار جمعیتی دوم با نیم نگاهی به ایران"، نامه انجمن جمعیت شناسی ایران، سال سوم، شماره 6، صص: 118-140
شریعت، مامک، فرشته مجلسی، سیمین آذری، محمود محمودی (1381). "بررسی میزان سزارین و عوامل مؤثر بر آن در زایشگاه‌های شهر تهران"، فصل‌نامه پایش، سال اول، شماره سوم، صص: 5-10.
علی محمدزاده خلیل ,محبی فاطمه و طاهره لباف (1392). "مرور نظام مند سه دهه مقالات پژوهشی «علل سزارین» و راهبردهای مدیریت سلامت جمعیت"،  مطالعات راهبردی زنان، دوره شانزدهم - شماره 61 – صص64 -57.
علی محمدیان، معصومه، مامک شریعت، محمود محمودی و فاطمه رمضان زاده (1382). "بررسی تأثیر درخواست زنان باردار بر میزان سزارین انتخابی"، پایش، فصلنامه‌ی پژوهشکده علوم بهداشت جهاد دانشگاهی، دوره دوم، شماره دوم، صص: 133-139.
فرجی رویا، ظهیری سروری زیبا، فرجاد باستانی فاطمه (1382). بررسی میزان آگاهی و نگرش خانم‌های باردار نسبت به روش‌های زایمانی. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی گیلان ؛ دوره 12، شماره 46، صص: 69-75.
کیوان‌آرا، محمود، رسول ژیان‌پور و مهدی ژیان‌پور (1389). "قشربندی اجتماعی و اصلاح بدن: جراحی زیبایی به مثابه نماد پایگاه اجتماعیمطالعات راهبردی زنان، سال 12، شماره 47.
گرمارودی غلامرضا،  افتخار حسن و عزیزالله  باطبی (1381). "بررسی عوامل زمینه ساز انجام عمل سزارین در مادران باردار"، مجله پایش؛ دوره 1، شماره 2: صص: 45-49.
گرمارودی، غلامرضا (1387). "بررسی شیوع عمل سزارین و برخی عوامل مؤثر بر آن در زنان اول‌زا در زایشگاه‌های شهر تهران در سال 1387"، انتشارات گروه پژوهشی بهداشت مادر و کودک، جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران، صص: 45-49.
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (1392). "گزارش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در دولت یازدهم". قابل دسترس در:  http://www.behdasht.gov.ir
سازمان ثبت احوال کشور (1391). "گزارش تحلیلی ثبت رویداد ولادت دراستان اصفهان با تأکید بر شاخص های جمعیتی ملی و بین المللی سال 1390"، صص1-28.
محمدبیگی، ابولفضل، سید محمدرضا طباطبایی، نرگس محمدصالحی، مریم یزدانی (1387). "تعیین عوامل مؤثر بر انجام سزارین در بیمارستان‌های شهر شیراز"، دو ماهنامه پرستاری ایران، دوره 21، شماره 56، صص: 45-37.
محمدبیگی، ربابه و عزت الله رحیمی (1383). "اثر سزارین بر کاهش باروری در زنان حامله‌ شهر سنندج"، مجله‌ی علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان، سال 9، شماره 2، صص:40-44.
معیدفر، سعید و حبیب صبوری خسروشاهی (1389)." بررسی میزان فردگرایی فرزندان در خانواده"، پژوهش‌نامه علوم اجتماعی، سال چهارم، شماره 4، ص 94.
والایی، محبوبه (1391).زنان اصفهانی 47 درصد بیشتر از میانگین جهانی سزارین می‌کنند. سایت خبرگزاری مهر، در دسترس از:
http://www.mehrnews.com/news/1632593/
ودادهیر، ابوعلی، سید محمد هانی ساداتی، فهیمه حسین‌نژاد و سیمین تقوی (1390). "تأملی برساخت‌گرایانه به عمل سزارین در شهر تبریز"، پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران، سال یکم، شماره 2، صص111-135.
Ahmad-Nia, S., Delavar, B., Eini-Zinab, H., Kazemipour, S., Mehryar, A.H. and, M Naghavi (2009). "Caesarean Section in the Islamic Republic of Iran: Prevalence and Some Sociodemographic Correlates". Eastern Mediterranean Health Journal 15 (6): 1389-1398.
Ajzen, I. (1991). "The Theory of Planned Behavior".Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50: 179-211.
Ajzen, I. (2002). "Perceived Behavioral Control, Self-Efficacy, Locus of control, and the Theory of Planned Behavior", Journal of Applied Social Psychology, 1: 20-32.
Anderson, GM. and J. Loams (1985). "Explaining variations in cesarean section rates, patients, facilities or policities?" Canadian Medical Association Journal, 132 (3): 253-256.
Conrad P. (2007). The Medicalization of Society: On the Transformation of Human Conditions into Treatable Disorders, Baltimore: Johns Hopkins University Press.
Conrad, P., Mackie, T. & A. Mehrotra (2010). "Estimating the Costs of Medicalization", Social Science & Medicine 70 (12): 1943-1947.
Cunnigham, F., P. McDonald, and K. Leveno (1993). Cesarean section and cesarean hysterectomy. New Jersey: Prentice-Hall, 591-594.
Florica, M., O. Stephansson, and L. Nordstrom (2006). "Indications associated with increased cesarean section rates in a Swedish hospital". International Journal of Gynecology & Obstetrics, 92:181-185.
Glanz, K., BK. Rimer, and K. Viswanath (2008). Theory, Research, and Practice. 4th ed. San Francisco: Jossey-Bass Press.
Gibbons L., J. Belizan, J. Lauer, A. Betran, M. Meriald, and F. Althabe (2010)." The global numbers and cost of additionally needed and unnecessary cesarean section performed per year: overuse as a barrier to universal coverage", Word Health Report [Online]. Available from:
URL:http://www.who.int/healthsystems/topics/financing/healthreport/whrbackground/en/index1.html/
Norberg, K. and J. Pantano (2015) "Cesarean section and subsequent fertility". Journal of Population Economics, 29 (1): 5-37.
Penna, L. and S. Arulkumaran (2003). "Cesarean section for non-medical reasons". International Journal of Gynecology & Obstetrics, 82(3):399-409.
World Health Organization (2010). "The Global Numbers and Costs of Additionally Needed and Unnecessary Caesarean Sections Performed per Year: Overuse as a Barrier to Universal Coverage". World Health Report, Background Paper, No 30.