روایت زنان سالمند از زندگی در دنیای مدرن

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جامعه شناسی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری رشته سیاستگذاری فرهنگی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی

چکیده

امروزه پدیده سالمندی، پدیده‌ای جهانی است که در کنار سایر تغییرات فرهنگی و الگوهای اقتصادی به مسئله‌ای قابل تأمل تبدیل شده است. یقیناً هر فرهنگی در مورد سالمندی انتظارات و فرضیات خاص خود را دارد، از طرفی فرایندهای پیری می‌تواند توسط زنان و مردان سالمند، متفاوت تفسیر گردد. پژوهش حاضر با اتخاذ رویکردی استقرایی به دنبال این است  تا درک و تصور زنان سالمند را  نسبت به سالمندی در یک جامعه شهری و نسبتاً مدرن را دریابد. داده های تحقیق از طریق انجام مصاحبه های عمیق نیمه ساختار یافته با 18 زن سالمند در بازه سنی 60 تا 80 سال،  حاصل شده است.  بر اساس یافته ها،  زنان سالمند بر این باورند که تغییرات اجتماعی، روابط و مناسبات خانوادگی آنها را درهم ریخته و آنها را به لحاظ اجتماعی، کنار گذاشته است. پیچیدگی زندگی شهری باعث شده تا بسیاری از زنان سالمند، ادغام در فضاهای اجتماعی را مشکل و یا حتی غیر عملی ببینند و بیشتر خود را در فضای خانگی محصور ‌سازند و بعضا یک نوع سالمندی مرضی را تجربه می‌کنند که درقالب مفاهیمی چون حقارت، از دست دادن منزلت، باراضافی بودن و واماندگی بیان می شود.

کلیدواژه‌ها

مراجع

احمدی، سیروس (1379). مجموعه مقالات سالمندی، (جلد دوم)، تهران: گروه بانوان نیکوکار.

آزادارمکی، تقی (1380). جامعه شناسی خانواده ایرانی، تهران: انتشارات سمت، چاپ اول.

آزاد ارمکی، تقی (1386). تحلیل ارزش های سنتی و مدرن در سطوح خرد و کلان، نامه علوم اجتماعی، شماره 30، صص 121-97.

آزاد ارمکی، تقی، مهناز زند و طاهره خزایی (1379). "بررسی تحولات اجتماعی و فرهنگی در طول سه نسل خانواده تهرانی با تأکید بر مقایسه مراسم آداب و کارکردهای حمایتی،" نامه علوم اجتماعی، شماره 16، صص 30-3.

ایثاری، مریم (1391). بازسازی زندگی پس از طلاق، پایان نامه کارشناسی ارشد پژوهش اجتماعی، دانشگاه تهران.

باقری نسامی، معصومه (1390). تبیین تجارب زیسته روانی، عاطفی زنان سالمند: یک مطالعه کیفی، مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، دوره 21، ویژه نامه 1، صص 215-204.

پوررضا، ابوالقاسم، و رقیه خبیری نعمتی (1385)، "اقتصاد بهداشت و سالمندی"، سالمند، دوره 1، شماره 2، صص 87-80.

حقگو، فاطمه (1377) پژوهش سالمندی زمستان زندگی، حقوق زنان، شماره 8، صص 51-48.

شیخی، محمد تقی، (1386)، امنیت اجتماعی و آسیب شناسی سالمندان در شهر تهران، سالمند، سال دوم، شماره ششم، صص 461-454.

شیرازی خواه، مرضیه، میرطاهر موسوی،  رباب صحاف و مجید سرمدی (1392)، مطالعه شاخصهای بهداشتی و اجتماعی زنان سالمند در ایران، سالمند، سال ششم، شماره 23، صص 78-66.

علی پور، فردین، حمیرا سجادی، آمنه فروزان و اکبر بیگلران (1388)، نقش حمایت‌های اجتماعی در کیفیت زندگی سالمندان، رفاه اجتماعی، شماره 33، صص 165-147.

کلدی، علیرضا (1383)، مسائل و مشکلات جسمانی، اجتماعی و روانی سالمندان منطقه 13 تهران، رفاه اجتماعی، شماره 14، صص 244-222.

محمدپور، احمد (1390)، روش تحقیق کیفی (ضد روش یک)، منطق و طرح در روش‌شناسی کیفی، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.

مورشتیان، عطا (1380)، مدرنیته جهانی شدن و ایران، تهران، انتشارات چاپخش.

Arber, S. and J. Ginn (1991). Connecting Gender and Ageing: A Sociological Approach, Milton Keynes: OUP

Burgess, Ernest. 1960. Aging in Western Societies. Chicago, IL: University of Chicago Press.

Cumming, E. and Henry, W. (1961). Growing Old, The Process of Disengagement. New York, Basic Books.

Estes, C. (1979). The Aging Enterprise. San Francisco: Jossey Bass.

Featherstone, M. and Hepworth, M. (1993). 'Images in Ageing' in Bond, J. Coleman, P. and Peace, S. Ageing in Society. London: Sage

Given, Lisa M. (editor) (2008), The Sage Encyclopedia of Qualitative Research Methods. Vol. 1 & 2, Sage Publications, Inc.

McMullin, Julie A. 2000. “Diversity and the State of Sociological Aging Theory.” The Gerontologist 40:517–30.

Phillipson, C. (1982). Capitalism and the Construction of Old Age. London: Macmillan.

Phillipson, C (1988). 'Challenging Dependency: Towards a New Social Work with Older People' in Langan, M. and Lee, P. (Eds.) Radical Social Work Today. London:Unwin Hyman.

Phillipson, C. (1998). Reconstructing Old Age. London: Sage.

Phillipson, C. and Biggs, S. (1998). 'Modernity and Identity: Themes and Perspectives in the Study of Older Adults, Journal of Aging and Identity, 3(1): 11-23.

Powell,Jason,L.(2001) Aging & Social Theory, A Sociological Review, cited in http://homepages.uwp.edu/takata/dearhabermas/powell01bk.html

Rothbaum, F. 1983. “Aging and Age Stereotypes.” Social Cognition 2:171–84.

silverman, Hecht and McMillin (2000). Modeling life satisfaction among the aged: A comparison of Chinese and Americans. Journal of Cross-Cultural Gerontology, 15: 289-305.

Townsend, P. (1981). 'The Structured Dependency of the Elderly: A Creation of Social Policy in the Twentieth Century', Ageing and Society, 1(1): 5-28.

United Nations (2009).Opportunities and Challenges for an Aging World. AARP United Nations Briefing Series. Retrieved April 2009, from: www.aarpinternational.org/2008UNBriefingSeries

United Nations (2009b). World Population to Exceed 9 Billion by 2050. Retrieved April 2009, from:  http://www.un.org/esa/population/publications/wpp2008/pressrelease.pdf

نامه انجمن جمعیت شناسی ایران

دوره 8، شماره 15
بهار و تابستان 1392
صفحه 123-140

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار