علیرغم تحولات وسیع، سریع و عمیق در ساختار خانواده معاصر، باروری و فرزندآوری در بسیاری جوامع ازجمله ایران کماکان در گرو ازدواج است. تحقیق حاضر برخی از مهمترین ابعاد و تعیینکنندههای مرتبط با رویکرد اجتماعی به الگوهای ازدواج و همسرگزینی در ایران را مورد بررسی قرار میدهد. این مقاله مبتنی بر دادههای پیمایشی است که جمعیت نمونه آن را تعداد 4267 نفر مردان و زنان 15-64 ساله ساکن در نقاط شهری و روستایی شهرستانهای منتخب ایران تشکیل میدهند. مطابق تجزیه و تحلیلهای این تحقیق، بیشترین تمایل برای سن ازدواج دختران و پسران به ترتیب سنین 21-24 سال و سنین 25-27 سال است، تحصیلات و سپس ازدواج بهعنوان مهمترین اولویت زندگی زنان تلقی میشود، در حدود نیمی از پاسخگویان دارای نگرش مثبت نسبت به الگوی ازدواج درون گروهی هستند، مردان بهطور چشمگیری بیش از زنان دارای نگرش مثبت نسبت به الگوی ازدواجهای متوالی یا تعدد زوجات هستند. درعین حال، این الگوهای کلی مرتبط با ازدواج بهطور برجستهای تحت تاثیر متغیرهای جمعیتشناختی از قبیل سن، جنس، محل سکونت، وضعیت تاهل، تحصیلات و همچنین مؤلفههای مرتبط با نگرش جنسیتی و دینداری است.