%0 Journal Article %T تحصیلات، توسعه و مهاجرت‌های داخلی در ایران %J نامه انجمن جمعیت شناسی ایران %I انجمن جمعیت شناسی ایران %Z 2008-3742 %A صادقی, رسول %A اسمعیلی, نصیبه %A عباسی شوازی, محمدجلال %D 2021 %\ 08/23/2021 %V 16 %N 31 %P 193-215 %! تحصیلات، توسعه و مهاجرت‌های داخلی در ایران %K توسعه %K تحصیلات دانشگاهی %K میزان خالص مهاجرت %K شدّت مهاجرت %K مهاجرت داخلی %R 10.22034/jpai.2021.128570.1152 %X مدل­های نظری و شواهد تجربی بیانگر رابطه پیچیده، چندوجهی و متقابل تحصیلات و مهاجرت است. در ایران، مهاجرت داخلی نقش زیادی در پویایی و جابه‌­جایی افراد تحصیل‌کرده و سرمایه انسانی دارد، و در مقابل، تحصیلات نیز نقش مهمی در تصمیم­‌گیری و اقدام به مهاجرت افراد دارد. هدف این مقاله بررسی تأثیر تحصیلات بر مهاجرت‌های بین­‌شهرستانی در بسترهای مختلف توسعه­‌ای با استفاده از داده­‌های سطح خرد (فردی) و سطح کلان سرشماری 1395 می­‌باشد. نتایج نشان داد موازنه مهاجرت بین­‌شهرستانی در دوره 95-1390 در سه چهارم شهرستان­‌های کشور منفی بوده ­است. همچنین، نتایج بیانگر رابطه مثبت تحصیلات دانشگاهی با میزان خالص مهاجرت بین­‌شهرستانی است. البته، رابطه تحصیلات دانشگاهی با میزان خالص مهاجرتی، در بسترهای مختلف توسعه­‌ای متفاوت بدست آمد؛ در شهرستان­‌های کمتر توسعه­‌یافته، نسبت بالای جمعیت تحصیل‌کرده دانشگاهی منجر به موازنه مهاجرتی منفی بیشتر شده است. در مقابل، در شهرستان­‌های توسعه­‌یافته، نسبت بالای جمعیت تحصیل‌کرده دانشگاهی با موازنه مثبت مهاجرتی بیشتر همراه است. علاوه بر این، نتایج تحلیل داده­‌های فردی نشان داد که شدّت مهاجرت با افزایش سطح تحصیلات بطور معناداری افزایش می­‌یابد. به‌طوری‌که، شاخص شدّت مهاجرتی برای افراد با تحصیلات دکتری حدود ده برابر افراد بی­‌سواد بوده است. از اینرو، در موازنه مهاجرتی، شهرستان­‌های توسعه­‌یافته سرمایه انسانی بیشتری بدست آورده و در مقابل شهرستان­‌های توسعه نیافته، جمعیت تحصیل‌کرده دانشگاهی و سرمایه انسانی­‌شان را از دست می­‌دهند. تداوم چنین وضعیتی منجر به تشدید نابرابری­‌های اجتماعی منطقه­‌ای در کشور ­می­‌شود. %U https://www.jpaiassoc.ir/article_246718_e371e0cb30d6712bab7dba077ffc4241.pdf